Motyw kata i ofiary - „Medaliony” Zofii Nałkowskiej. Opracowanie

W „Medalionach” Zofia Nałkowska opisała cierpienia, jakich doznawali ludzie podczas II wojny światowej. Motto tego utworu: „ludzie ludziom zgotowali ten los” świadczy o tym, że kiedy jedni przeżywali niesamowite męki, inni szukali jeszcze bardziej wyrafinowanych i bolesnych metod uśmiercania.

Jeśli spojrzeć na problem szerzej, za kata można uznać nazistowskie Niemcy. Ofiarami byli mieszkańcy podbitych przez nich ziem, głównie Żydzi. Ideologia głosząca potrzebę oczyszczenia świata z „niższych ras”, przewidywała dla nich nieludzkie cierpienia, wykorzystując ich przed śmiercią do pracy na rzecz III Rzeszy.To zbiorowe okrucieństwo ludzi względem ludzi, najdokładniej uwidocznia się na indywidualnych przykładach, które przecież połączone składają się w ten masowy obraz.

W opowiadaniu „Przy torze kolejowym” przedstawiona została postać kobiety, która uciekła z transportu więźniów. Ranna i wyczerpana leżała przy trasie pociągu, cierpiąc niesamowite męki. Nikt, poza jednym mężczyzną, nie udzielił jej pomocy. On przyniósł wódkę i papierosy, by mogła nieco uśmierzyć ból. Przechodzili obok niej ludzie, zupełnie zwracając na nią uwagi, zajmując się swoimi sprawami. Kiedy pojawili się policjanci, a kobieta błagała o to, by ją dobili, pistolet wziął do ręki mężczyzna, który wcześniej jej pomagał. Teraz trzeba zadać sobie pytanie czy zrobił to z litości czy ze strachu. Być może po prostu bał się kary, jaka może go spotkać za pomoc Żydówce. W ten sposób ujawnia się fakt, że katem mógł stać się każdy, a ludzkie życie nie było tak naprawdę wiele warte.

Przykładem na cyniczność i bezlitosność oprawców może być także opowiadanie „Dwojra zielona”. Jego główna bohaterka przeżyła pobyt w obozie, ale straciła oko podczas zabawy sylwestrowej Niemców. Rozochoceni żołnierze postanowili uczcić nowy rok, strzelając do ludzi. Dodatkowym aspektem okrucieństwa katów było niszczenie ludzkiej psychiki na różne sposoby. Głodzenie, wysyłanie na wizę (więźniowie stali na łące,nie mogąc usiąść), czy chociażby przedstawione w opowiadaniu „Człowiek jest mocny” grzebanie zwłok najbliższych. Jak widać, więźniowie nie byli torturowani tylko fizycznie, ale także psychicznie. Te wyrafinowane metody, uznawane przez oprawców doprowadzałydo trwałego niszczenia ludzkiego życia.

Jeszcze jednym ciekawym opowiadaniem jest „Profesor Spanner”. Opisany w nim proces wytwarzania mydła ze zwłok jest wstrząsający. Najgorsze jest jednak to, że zamordowani nie mogli zaznać spokoju nawet po śmierci, kiedy to stawali się surowcem wtórnym gospodarki niemieckiej. To kolejny dowód na to, jak bardzo zdegenerowanymi ludźmi byli oprawcy, zupełnie nieszanujący ludzkiego życia.

Motyw katów i ich ofiar został przedstawiony w „Medalionach” w sposób bardzo dosadny. Autorka ukazała ludzi niosących śmierć jako cynicznych, bezlitosnych, pozbawionych skrupułów i zasad moralnych. Często można odnieść wrażenie, że zadawanie cierpienia sprawiało im wielką radość.