Hektor, Achilles i Roland - dokonaj porównania ideałów rycerskich starożytności i średniowiecza

Człowiek od wieków tęsknił do doskonałości. Literatura stworzyła wielu bohaterów, którzy do dzisiaj obecni są w naszej wyobraźni.  Bohaterowie ci różnią się od siebie, gdyż ich wyobrażenie zdominowane było przez współczesne im realia życia. Istnieją jednak cechy, które łączą postaci herosów, bez względu na czas i miejsce, w jakich przyszło żyć ich twórcom.

Literatura starożytnej Grecji obfituje w postaci wspaniałych wojowników. Ich dzieje opisuje nie tylko mitologia, lecz też dwa wielkie dzieła Homera - „Iliada”i „Odyseja”, które zdominowały nasze wyobrażenie o ideale dawnego wojownika.

Jako przykład niech posłużą dwie postacie - Achilles i Hektor, bohaterowie  wspomnianej już  „Iliady”. Bycie wojownikiem stanowiło wielki zaszczyt. Warunkiem przyjęcia do tego grona było szlachetne pochodzenie. W „Iliadzie” imionom bohaterów towarzyszy podanie rodowodu , dowiadujemy się zatem, że  Achilles to syn Peleusa,a Hektor pochodzi z królewskiego rodu i jest synem króla Priama. Grecki wojownik ma piękne i silne ciało, a w starożytności piękno fizyczne utożsamiane było z pięknem i szlachetnością duszy. Siła fizyczna była również warunkiem zwycięstwa w walce. Podkreślić należy, że dla greckiego wojownika  wartością nadrzędną był honor. Wojownik nigdy nie okazuje strachu i nie wycofuje się z pola walki. Takie postępowanie odnajdujemy nie tylko na kartach antycznej literatury, lecz istnieje historyczny przykład takiego zachowania. W bitwie pod Termopilami trzystu Spartan stanęło do nierównej walki z perską armią. Wiedzieli, że polegną jednak nie opuścili pola walki.

Charakterystyczną cechą antycznego wojownika jest też dążenie do ciągłej rywalizacji. Achilles uczestniczy w bitwach oraz staje do pojedynków, także z Hektorem. Zastrzeżenia może budzić motywacja wojownika. Achilles wyzywa Hektora żądny zemsty za śmierć Patroklesa. Pellida wygrywa pojedynek, lecz to nie  zaspokaja jego pragnienia zemsty. Na oczach rodziny Hektora, ciągnie ciało pokonanego za swoim rydwanem.
Należy dodać, że losy antycznych bohaterów zależały bezpośrednio od woli bogów. Achillesowi dane było zwyciężyć Hektora, bo tak wskazała waga Zeusa, na której ważyły się losy obu wojowników. Achillesowi sprzyjała też Atena, bogini mądrości i wojennego rzemiosła.

Literatura średniowiecza wykształciła własny wzorzec bohatera. Kto z nas nie słyszał choć jednej opowieści o średniowiecznym rycerzu?  Należy pamiętać, że w dobie średniowiecza pojawiały się zalążki państwowości, społeczeństwa zaczynały budować swoją tożsamość narodową, osadzoną w  konkretnych realiach obyczajowych i geograficznych. Rycerstwo było gwarantem utrzymania danego stanu rzeczy.  Należy podkreślić, że rycerze walczyli nie tylko w obronie granic, ale przede wszystkim w obronie wiary. Etos średniowiecznego rycerza jest nierozerwalnie związany właśnie z wiarą chrześcijańską. Literackim przykładem średniowiecznego rycerza może być tytułowy bohater rycerskiego eposu p.t: „Pieśń o Rolandzie”. Dla młodego rycerza najważniejsza jest wierność Bogu, władcy oraz damie serca. Wojna z Saracenami, na którą wyrusza u boku Karola, to krucjata religijna.

Roland walczy zawsze zgodnie z zasadami kodeksu rycerskiego, który mówi między innymi o tym, że nie należy zabijać przeciwnika ciosem w plecy, ani godzić w rycerza, który spadł z konia. Bohater postępuje według tych zasad, nawet jeśli przeciwnik ich nie przestrzega.

Antyczny wojownik i średniowieczny rycerz niewątpliwie różnią się wizerunkiem. Różnice te wynikają  historycznych i obyczajowych realiów, których  są oni odzwierciedleniem. Można jednak zauważyć cechy wspólne w kreacji wszystkich bohaterów. Zarówno ci antyczni, jak i średniowieczni byli wyidealizowani. Zauważmy, że obdarzeni zostali nadludzką siłą fizyczną. Ich działaniom towarzyszą siły nadprzyrodzone - bogowie oraz anioły. Łączy ich kult walki oraz potrzeba ciągłego sprawdzania się w boju. Cechą wspólną jest również odwaga, która zwykłym ludziom stawiana jest za wzór.

Podziwiamy rycerzy i wojowników za wiele cech, jednak  zazdrościmy im przede wszystkim tego, że pokonali lęk przed bólem i śmiercią, podczas gdy nam strach ten będzie towarzyszył przez całe życie.