Czesław Miłosz „Wiara” - interpretacja i analiza wiersza

Utwór Miłosza „Wiara” wchodzi, obok „Miłości” i „Nadziei” w skład tryptyku zawartego w tomie „Świat – poema naiwne”. Tryptyk ów nawiązuje do „Hymnu o Miłości” apostoła Pawła Wiersz podzielony został na dwie strofy nieregularnie rymowane o długości po sześć wersów każda.

„Wiara” jest wierszem mówiącym o pewnego rodzaju ufności i jednocześnie o akceptacji tego, z czego składa się świat. Podmiot liryczny uczy nas dostrzegania i doceniania elementów otaczającej nas rzeczywistości oraz zawierzenia w to, że istnienie ich nie jest przypadkowe, ale służy jakiejś przyczynie – choćby nawet była ona dla nas niejasna.

Pierwsza strofa to również swoiste upomnienie, by nie dać się ponieść charakterystycznemu dla naszej ludzkiej kondycji pragnieniu pogoni za nowością, odmiennością od tego, co znane. Zaznacza w niej Miłosz, że otaczający nas świat jest taki, jaki jest i nie ma w tym żadnej głębszej filozofii. Naszym zadaniem jest zaakceptowanie tego faktu i pokorna ufność w to, że ustalony na świecie porządek jest porządkiem właściwym. Strofa druga wzmacnia wyrażone w strofie wcześniejszej przekonanie o konieczności owej swoistej pokory wobec świata. „Wiara jest także, jeżeli ktoś zrani/ nogę kamieniem i wie, że kamienie/ są po to, żeby nam nogi raniły” – taka wiara wymaga wielkiej „cichości serca”, jak również głębokiego przekonania o pewnej z góry ustalonej celowości wszystkich elementów i detali, składających się na uniwersum, w którym się znajdujemy. Kamienie (czy też, odczytując je symbolicznie – jako przeszkodę, ciężar, ból) zostały według podmiotu lirycznego stworzone właśnie po to, by kaleczyć nam nogi, a więc nie ma najmniejszego sensu buntować się przeciwko takiemu stanowi rzeczy, ponieważ bunt taki stałby w opozycji do wielkiego planu, w którym człowiek odgrywa tylko nieznaczną rolę.

W końcowej części utworu podmiot liryczny podkreśla równość wszystkich elementów stworzenia. Porównuje człowieka do drzewa i do kwiatu i zaznacza, że wszyscy jesteśmy równi. Nie jest to jednak w żadnej mierze dyskredytacja człowieka (choć może jest to nobilitacja wspomnianych roślin?) – zdolność do rzucania cienia świadczy o zdolności do życia, a zatem jako taka jest wartością sama w sobie.