Gałczyński „Ocalić od zapomnienia” - interpretacja i analiza wiersza

„Ocalić od zapomnienia” to potoczny tytuł jednej z części utworu Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego zatytułowanego „Pieśni”, składającego się z dziesięciu części. Każda z nich kończy się właśnie wersem „Ocalić od zapomnienia”. Ta najbardziej znana opatrzona została numerem trzy, a rozsławił ją Marek Grechuta śpiewając piosenkę, w której wykorzystał tekst Gałczyńskiego zaczynający się od słów:

„Ile razem dróg przebytych?
Ile ścieżek przedeptanych?
Ile deszczów, ile śniegów
wiszących nad latarniami?

Ile listów, ile rozstań,
ciężkich godzin w miastach wielu?
I znów upór żeby powstać
i znów iść, i dojść do celu (...)”.

Utwór zbudowany jest z pięciu zwrotek, każda złożona jest z czterech wersów. Rymy są żeńskie, nieparzyste. Podmiot liryczny – pierwszoosobowy, typ liryki zaś bezpośredni. Wiersz ma charakter wyznania, refleksji nad przemijającym czasem i wydarzeniami, które znaczą przemijanie. To właśnie wspólnie przebyte drogi, pory roku wyrażone opadami śniegu i deszczu układają się w lata, tak jak rozstania i wymiana listów towarzyszących rozłące. O przemijaniu czasu i jednocześnie życia świadczą też pokrojone chleby, pocałunki, pokonane schody, przeczytane książki. Wyliczenie podane przez autora porusza swoją poetycką magią i kunsztownością. Nie trzeba wielkich słów, by oddać przemijanie czasu – przecież objawia się ono także w drobnych, codziennych czynnościach, z jakich często nie zdajemy sobie sprawy:

„Ile lat nad strof tworzeniem? (…)
Ile chwil przy Beethovenie?”.

Sens tej wyliczanki poznajemy, kiedy poeta wspomina o uporze, jaki towarzyszy każdej z tych czynności, uporze, by powstać i dążyć do celu, razem z ukochaną osobą – bo zakończenie utworu brzmi następująco:

„Twe oczy jak piękne świece,
a w sercu źródło promienia.
Więc ja chciałbym twoje serce
ocalić od zapomnienia”.

Sens wiersza zawiera się w wyznaniu skierowanym do ukochanej, częściowo miłosnym, częściowo lirycznym. Autor stwierdza, że najbliższa osoba jest dla niego natchnieniem do działania, do pokonywania przeszkód, dążenia do celu. To, że udało się tyle razem przebyć, dokonało się dzięki wsparciu ukochanej.