Henryk Sienkiewicz „W pustyni i w puszczy” - „W pustyni i w puszczy” jako powieść o patriotyzmie? Uzasadnij swoją odpowiedź

Sienkiewicz pisał powieść pt.: ,,W pustyni i w puszczy” z jasno określonym zamiarem. Miała to być książka o charakterze przygodowym, przeznaczona dla dzieci i młodzieży. Akcja utworu rozgrywa się w Afryce dziewiętnastowiecznej. Na tle egzotycznej przyrody, w sercu pustyni dwójka przyjaciół zostaje uprowadzona przez Beduinów. Ich przygody stanowią kanwę utworu. Wydawałoby się, że szukanie w nim jakichkolwiek odniesień patriotycznych mija się z celem. Należy jednak pamiętać o sytuacji Polski, w chwili gdy książka się ukazała. Był to czas, kiedy polityka zaborców nastawiona była na depolonizację i destrukcję narodu polskiego. Sienkiewicz wiedział, że rodacy potrzebują otuchy oraz tego, by ktoś wlał im nadzieję w zniewolone serca. Stąd „Trylogia” i jej idea ,,krzepienia serc”, stąd też ta przygodowa powieść.

Staś Tarkowski – bohater „W pustyni i w puszczy” jest wzorem Polaka. Po pierwsze, pomimo tego, że urodził się w Port Saidzie znał dobrze język polski i ,,uważał tę mowę za najpiękniejszą w świecie”. Ojciec od najmłodszych lat wszczepiał mu miłość do ciemiężonej Polski. Zresztą sam pan Tarkowski brał udział w powstaniu styczniowym, ,,Następnie ranny, wzięty do niewoli i skazany na Sybir, uciekł z głębi Rosji i przedostał się za granicę”. Staś na każdym kroku udowadnia swoje bohaterstwo i odwagę. Robi to z nadzieją, że ojciec powie mu: ,,Spisałeś się jak na Polaka przystało”. Gdy chłopiec mówi o tym, kim będzie w przyszłości, padają znamienne słowa: ,,będę inżynierem albo marynarzem, albo jeśli w Polsce będzie wojna, to pojadę się bić, jak mój ojciec”. Podczas jednej z wycieczek Staś wyrył w skale niezwykle ważny wers: ,,Jeszcze Polska…” (czytelnicy bez trudności mogli dopowiedzieć sobie koniec zdania). Znamienne jest również to, że ,,dom”, który dzieci urządziły sobie w baobabie nazwany został przez małego patriotę ,,Krakowem”. Zaradność, odpowiedzialność i dobre serce chłopca docenia geograf Linde, z którego ust pada taki oto komplement: ,,Jeżeli w waszym kraju jest dużo podobnych do ciebie chłopców, to nieprędko dadzą sobie z wami radę”. Jest to wyraźny zwrot do polskiego czytelnika, dający nadzieję, że póki żyją tak szlachetni Polacy, póty trwać będzie Polska.

W powieści pojawia się jeszcze jedno odwołanie do ojczystego kraju pisarza. W zakończeniu utworu mamy wzmiankę o tym, że po latach Staś i Nel zamieszkali w niepodległej Polsce. Myślę, że wszystkie powyższe uwagi są dostatecznym dowodem na to, że ,,W pustyni i w puszczy” jest nie tylko doskonałą książką przygodową, ale i subtelną lekcją patriotyzmu, promykiem wiary, że już niedługo uciskany kraj odzyska upragnioną wolność.