Wisława Szymborska „Nienawiść” - interpretacja i analiza utworu

Utwór ten porusza problem nienawiści w świecie, nie tylko współczesnym, ale ogólnie. Okazuje się, że to okropne uczucie towarzyszy nam każdego dnia i jest przyczyną niemal wszystkich nieszczęść w ludzkości.

Wiersz składa się z ośmiu strof o nieregularnej budowie. Niektóre z nich mają cztery lub pięć wersów, inne zaś osiem. W utworze brakuje rymów, dlatego możemy do nazwać wolny, białym. Najbardziej zaskakującym zabiegiem poetyckim jest upersonifikowanie nienawiści i opisanie jej niemal w taki sposób, jak opowiada się o człowieku. Możemy odnaleźć tu też kilka pytań retorycznych, a osoba mówiąca w wierszu zwraca się do adresata zbiorowego „ Nie oszukujmy się”. Ma na myśli zapewne całą ludzkość.

Podmiot liryczny rozpatruje miejsce i rolę tego uczucia na świecie. Nienawiść jest wszechobecna, bez względu na okoliczności oraz czas historyczny. „Jak dobrze się trzyma” - stwierdza. Świadczy to, iż mimo upływu tysięcy, a nawet milionów lat nienawiść nie zestarzała się, wciąż jest obecna w życiu ludzkim. Następnie osoba mówiąca w wierszu porównuje nienawiść do innych uczuć. Z jej refleksji wynika, iż jest ona najsilniejsza, ma największy wpływ na ludzi, kusi ich i pociąga. Zauważamy tu ciekawą symbolikę życia, ponieważ zostaje ono przedstawione jako wyścig, maraton. Okazuje się, że to właśnie nienawiść jako pierwsza dobiega do mety, jest wytrzymała i pewna siebie. Ma też poklask i uznanie w społeczeństwie, ponieważ nic tak nie jednoczy ludzi jak negatywne uczucia. Nawet braterstwo, jak stwierdza podmiot, nie ma takiej mocy. Potem następuje ironiczne wyliczenie zasług i zalet nienawiści. Jest zdolna, pracowita i szybka - zawsze chętna do współpracy. Tyle już uczyniła na świecie. Splamiła czerwonym kolorem biały śnieg, ponumerowała stronyw księgach od historii, a z ludzi ułożyła martwe „place”. Podmiot liryczny zaprzecza, jakoby nienawiść miała być ślepa. Wręcz przeciwnie, jest uważna i wyrachowana, ma oczy snajpera. Z ostatnich wersów utworu dowiadujemy się, iż „śmiało patrzy w przyszłość”. Oznacza to, że nienawiść będzie towarzyszyła człowiekowi już zawsze. Historia pokazał, że ludzie nie potrafią się jej wyzbyć, ona jest motorem napędowym okrutnych działań. Niestety, prawdopodobnie tak będzie już zawsze.

Upersonifikowana przez Szymborską nienawiść jest przerażająca. Wiersz pokazuje, co to uczucie potrafi uczynić z człowiekiem, jak degraduje jego ludzkość i świat. Widać, że poetka jest bardzo wnikliwym obserwatorem rzeczywistości, a swoje refleksje przelewa właśnie na papier.