Gabriel Garcia Marquez - biografia, życiorys

Przyjście na świat późniejszego noblisty oraz bez wątpienia najsłynniejszego pisarza kolumbijskiego poprzedzają burzliwe losy miłości jego rodziców. Ze względu na gorsze pochodzenie społeczne narzeczonego (Gabriel Eligio García) i mało poważany zawód telegrafisty, ojciec Luisy Santiago Márquez Iguarán, znany zresztą działacz polityczny oraz weteran wojny cywilnej między Panamą a Kolumbią (tzw. wojna tysiąca dni) nie wyrażał bowiem zgody na zawarcie małżeństwa młodej pary. Jednakże mimo początkowej niechęci, to właśnie rodzice Luisy zajmują się wychowaniem młodego Gabriela, gdy małżonkowie wyprowadzają się z miasta w poszukiwaniu lepszych perspektyw życia.

Tymczasem lata spędzone z dziadkami odbijają się niezatartym piętnem w twórczości pisarza. Dom przodków przesiąknięty był bowiem nie tylko ludowymi historiami pełnymi zjaw, duchów oraz cudów, ale także licznymi amuletami mającymi przynieść szczęście oraz innymi praktykami magicznymi, jakie według przekonań przesądnej babki pisarza, były nieodzownymi elementami życia codziennego. W 1936 r. umiera ojciec Luisy i wraz z oślepłą już babką Tranquiliną Gabriel przeprowadza się do rodziców mieszkających w Sucre. Tam, powszechnie uznawany za nieśmiałego, chłopiec zostaje wysłany do szkoły z internatem w Barranquilla. Już wtedy zaczyna pisać swoje pierwsze utwory, nieoczekiwanie są nimi historyjki humorystyczne. Następnie, od 1940 r. uczęszcza do kolegium jezuickiego (el Instituto de San José), gdzie w szkolnej gazetce „Juventud” publikuje swoje pierwsze teksty.

Od 1947 r. studiuje prawo na Universidad Nacional de Colombia w Bogocie. Wśród wielu zajęć, na jakie uczęszcza, znajdują się także zajęcia z literaturoznawstwa. To właśnie lektura tekstów Franza Kafki, a zwłaszcza „Przemiany”, inspiruje go coraz bardziej do tworzenia tekstów w stylu przedziwnych historii babki Tranquiliny, które mimo wielu fantastycznych treści wydają się być „prawdziwe”.

W 1947 r. w dodatku do gazety „El Espectador” ukazuje się pierwsze opowiadanie Márqueza, „La tercera resignación”. Fascynacje literaturą nie przerywają jednak studiów prawniczych. Po krwawych zamieszkach w 1948 r. w Bogocie uniwersytet zostaje zamknięty, dlatego też pisarz przenosi się na Universidad de Cartagena, gdzie równocześnie zaczyna pracować jako reporter dla „El Universal”. W 1950 powraca do Baranquilla, by pracować jako dziennikarz i reporter dla „El Heraldo”. Nigdy nie kończy studiów prawniczych.

W tym samym czasie, gdy pracuje dla El Heraldo, staje się aktywnym członkiem grupy intelektualistów, zwaną „Grupą z Baranquilla”. Dużo czasu poświęca na lekturę dzieł Hemingwaya, Joyce'a, Virginii Woolf  i przede wszystkim Faulknera. Wszyscy oni będą mieli wpływ na późniejszą twórczość pisarza.

W 1954 r. wraca jednak do Bogoty, gdzie współpracuje ponownie z „El Espectador” jako krytyk filmowy oraz reporter. W 1955 r. publikuje „Relato de un náufrago”, cykl 14 kronik mówiących o zatonięciu niszczyciela A.R.C. Caldas, które ze względu na ujawnienie innych niż oficjalne przyczyny zatonięcia jednostki, zmusza go do opuszczenia Bogoty.

Zostaje wysłany do Europy jako zagraniczny korespondent „El Heraldo”. Po zwycięstwie rewolucji kubańskiej zostanie wysłany w 1960 r. na Kubę, by pracować dla rządowej agencji prasowej. W tym samym czasie powstają nowe dzieła pisarza m.in. niedoceniona przez krytyków „La Hojarasca” („Szarańcza”), w 1955 r. W 1961 r. przez krótki czas przebywa w Nowym Jorku jako korespondent „Prensa Latina”. Ze względu na pogróżki CIA wysyłane pod jego adresem po publikacji „niewygodnych” tekstów, przenosi się do Meksyku.

Jednak dziełem, które przyniesie mu nieśmiertelną sławę i światowy rozgłos jest „Cien anos de soledad” („Sto lat samotności”), wydane po raz pierwszy w 1967 r. Do chwili obecnej książka sprzedała się w ponad 25 milionach egzemplarzy i została przetłumaczona na 37 języków. Historia mitycznej rodziny Buendía stała się ponadto wyznacznikiem nowego nurtu w historii literatury, mowa oczywiście o realizmie magicznym, a także wpłynęła na technikę pisania wielu współczesnych autorów.

Charakterystyczny styl pisania, gdzie nie ma rozróżnienia pierwszego i drugiego planu wydarzeń, cuda przeplatają się z powszechnością dnia codziennego, a enigmatyczni bohaterowie są traktowani na równi z protoplastami rodu Buendía pozwalają czytać także tę książkę jako wielką, mityczną opowieść poświęconą samotności rodzaju ludzkiego. To właśnie samotność, obok przemocy i kultury, zajmuje ważne miejsce w rozważaniach noblisty na temat kondycji ludzkiej.

Inną znaną powieścią, inspirowaną dramatycznymi początkami miłości rodziców pisarza, jest „Miłość w czasach zarazy” („El amor en los tiempos de cólera”, 1985).

Za „powieści i opowiadania, w których fantazja i realizm łączą się w złożony świat poezji, odzwierciedlającej życie i konflikty całego kontynentu” zostaje uhonorowany Nagrodą Nobla w dziedzinie literatury w 1982 roku. Inne otrzymane wyróżnienia to m.in.:
Doktorat honoris causa Uniwersytetu Kolumbijskiego (1971)
Doktorat honoris causa Uniwersytetu w Kadyksie (1994)
Nagroda ESSO za „La mala hora” (1961)
Nagroda im. Rómula Gallegosa za „Sto lat samotności” (1972)
Medal honorowy Legii Francuskiej (1981).

Jest także założycielem oraz dyrektorem szkoły dziennikarskiej w Kartagenie (Escuela de Nuevo Periodismo, 1993).

Pogarszający się stan zdrowia oraz świadomość zbliżającego się kresu działalności pisarskiej skłoniły noblistę do literackiego rozliczenia się ze swojego życia. Od 1999 r. powstają autobiograficzne teksty pisarza, m. in. pierwszy z 3 zamierzonych tytułów: „Vivir para contarla” (2002). Ostatnie z opublikowanych dzieł pisarza to „Memoria de mis putas tristes” z 2004 r.

Pomimo kontrowersyjnej dla niektórych, wieloletniej przyjaźni (od 1959) z Fidelem Castro, oraz współpracą z ośrodkami komunistycznymi, Márquez nie deklaruje się jako komunista. Według wypowiedzi jego przyjaciół, pisarz miałby się wypowiadać o marzeniu związanym z funkcjonowaniem świata według utopijnych zasad równości, wolności i postępu, gdzie wiedza znaczy więcej niż prawo, co nie jest jednoznaczne z jakąkolwiek deklaracją poglądów politycznych.

W 1958 żeni się z Mercedes Barcha, z którą ma 2 synów. Jeden z nich, Rodrigo García, jest znanym reżyserem.

Prócz powieści, reportaży i kronik w jego dorobku znajdują się opowiadania, wśród których:

1953 - „La noche de los alcaravanes”
1955 - „Monólogo de Isabel viendo llover en Macondo”
1962 - „La siesta del martes”
1962 - „Un día de éstos”
1962 - „En este pueblo no hay ladrones”
1962 - „La prodigiosa tarde de Baltazar”
1962 - „La viuda de Montiel”
1962 - „Un día después del sábado”
1962 - „Rosas artificiales”
1962 - „Los funerales de la Mamá Grande”
1968 - „Un senor muy viejo con unas alas enormes”
1961 - „El mar del tiempo perdido”
1968 - „El ahogado más hermoso del mundo”
1968 - „El último viaje del buque fantasma”

oraz dzieła teatralne: „Diatriba de amor contra un hombre sentado” (1994).