Dualizm egzekutywy - definicja, charakterystyka, przykłady

Dualizm egzekutywy jest jedną z zasad, które obowiązują w ustrojach demokratycznych, zwłaszcza w tych o charakterze parlamentarno-gabinetowych, zgodnie z którą władza wykonawcza jest oddzielona rząd- prezydent. Przyczyną takiej taktyki jest niedopuszczenie do zapędów dyktatorskich, którejś ze stron. Dualizm egzekutywy ma za zadanie chroni demokracji. Prezydent jako głowa państwa ma możliwość formalną wykonywania decyzji, uzależniony jest jednak od rządu a z kolei rząd od parlamentu. Prezydent nie ponosi odpowiedzialności politycznej, rząd natomiast odpowiada przed parlamentem. Dualizm egzekutywy stoi w opozycji do tzw. monizmu egzekutywy. 

Mimo iż władza wykonawcza spoczywa na barkach rządu, prezydent również może formalnie podjąć jakąś decyzję. Ogranicza go rząd, który de facto sprawuje władzę wykonawczą i odpowiada za wprowadzone rozwiązania przed parlamentem. 

Dualizm egzekutywy polega na ograniczeniu kompetencji tak aby jedna ze stron nie miała roszczeń totalitarnych. Władza wykonawcza jest podzielona między prezydenta i rząd, w ten sposób unika się problemu absolutyzmu. Kwestia władzy w zalezności od państwa może przechylać się na jedną ze stron - mocny i silny prezydent albo mocny i silny rząd. 

Polski przypadek ma nieco inny charakter, władza wykonawcza jest ściśle podzielona i kompetencje konkretnie rozdzielone między rząd a prezydenta. Wielu politologów dostrzega słabość takiego rozwiązania, zwłaszcza, że dualizm egzekutywy nie daje poczucia stabilizacji władzy. Rządy silnej i bezkompromisowej ręki nie są więc możliwe, pozostaje więc w państwie sytuacja patowa, która zmusza każdy organ do szanowania swoich decyzji nawzajem. Dualizm egzekutywy powstał po to aby rozwiązać konflikt we władzy wykonawczej, stąd też prezydent m.in. w Polsce pełni raczej funkcję reprezentacyjną, poza nielicznymi przypadkami swojej decyzyjności, prezydent pozostaje jedynie formalnym stanowiskiem, w rzeczywistości władzę wykonawczą ma rząd. 

Można dostrzec tutaj pewien problem przeciwstawiając mu monizm egzekutywy, który skupia władze w rękach jednego organu. Dualizm egzekutywy chroni przed państwem autorytarnym ale z drugiej strony stanowi osłabienie władzy silnej ręki.