Wojna opiumowa - wojny opiumowe w Chinach - opracowanie

Wojny opiumowe to określenie trzech wojen (niektórzy dwie ostatnie wojny rozpatrują jako jeden konflikt), jakie rozegrały się w XIX wieku między Chinami a Wielką Brytanią i Francją (dwie ostatnie wojny). Przyczyną wojen była ekspansywna polityka kolonialna Wielkiej Brytanii i Francji, które dążyły do wymuszenia licznych ustępstw handlowych na Chinach.

Pierwsza wojna opiumowa (1839-1842) rozpoczęła się w momencie wprowadzenia przez Chiny zakazu importu opium i zniszczenia brytyjskiego statku handlowego (statek pochodził z Kompanii Wschodnioindyjskiej). Zniszczono wówczas 20 tysięcy skrzyń opium, które sprowadzali Brytyjczycy do Chin dla zapewnienia bilansu płatniczego. W tej sytuacji Wielka Brytania interweniowała zbrojnie w trosce o interesy własne i przemytników opium (powszechność tego narkotyku w Chinach była bardzo na korzyść Brytyjczyków). Brytyjskie okręty w krótkim czasie zajęły Kanton i inne miasta wybrzeża, także Szanghaj. Wojna skończyła się podpisaniem pokoju nankińskiego 29 sierpnia 1842 roku, w którym Chiny zobowiązały się do wypłaty wysokich kontrybucji. Co więcej, Chiny otworzyły porty pięciu miast na rzecz europejskich statków, zniesiono wszelkie ograniczenia w imporcie opium, a także odstąpiono Brytyjczykom Hongkong.

Druga i trzecia wojna opiumowa (jak wspomniano nieraz traktuje się je jako jeden konflikt – 1856-1860) były spowodowane ponownymi próbami narzucenia Chinom warunków nieograniczonego handlu przez Wielką Brytanię i Francję. W Chinach trwał wówczas kryzys gospodarczy, jednak chiński rząd odrzucił propozycję Europejczyków. Pretekstem wojny stało się zatrzymanie przez Chińczyków statku handlowego pływającego pod brytyjską banderą pod zarzutem piractwa i przemytu opium. Siły francusko-brytyjskie zbombardowały Kanton, zniszczyły także kilka portów niedaleko Pekinu. W 1858 r. przedstawiciele Chin w Tianjin podpisali kolejny pokój, w którym zgadzano się na kontrybucję i akceptowano europejskich ambasadorów.

Ostatni konflikt wybuchł w momencie, gdy spróbowano zatrzymać statki wiozące delegacje europejskie mające ratyfikować warunki pokoju. W ostatniej fazie wojen opiumowych Brytyjczycy zajęli Pekin. Pokój podpisany w Pekinie potwierdzał warunki pokoju z Tianjin – otwarcie handlu, zniesienie ograniczeń dla opium, przekazanie Brytyjczykom Hongkongu wraz z półwyspem Ciulung.