Francis Bacon - biografia, życiorys (malarz)

Kontrowersyjny Francis Bacon zaliczany jest przez krytyków w poczet najbardziej utalentowanych malarzy europejskich po II wojnie światowej. Istnieją dowody na pokrewieństwo malarza z wybitnym siedemnastowiecznym filozofem – Francisem Baconem.

Artysta urodził się w 1909 roku w Dublinie w rodzinie rodowitych Anglików. Jego dzieciństwo naznaczone było chorobą – Bacon cierpiał na ostrą odmianę astmy, która uniemożliwiała mu regularną naukę w szkole. Po wybuchu I wojny światowej cała rodzina przeprowadziła się do Londynu. Stosunkowo szybko Bacon uniezależnił się od domu rodzinnego. Już w wielu siedemnastu lat opuszcza Londyn udając się do Berlina. To właśnie w tym mieście Bacon odkrywa swój homoseksualizm i nawiązuje pierwsze kontakty z mężczyznami. Warsztat malarski zaczyna doskonalić w Paryżu, do którego udaje się po ośmiu tygodniach spędzonych w Berlinie.

Do rodzinnego Londynu Bacon wraca w 1929 roku i zaczyna działalność jako projektant mebli i wnętrz. Doświadczenia z tej dziedziny wpłyną na jego późniejsze prace malarskie. Jako projektant mebli odnosi duży sukces, artysta organizuje nawet dwie wystawy mebli (1929 i 1930 rok). W tym czasie Bacon rozpoczyna swoje pierwsze malarskie próby. Jego ówczesna twórczości dość przejawia dość wyraźny wpływ przede wszystkim kubizmu. Wiele z jego prac nie przetrwało – artysta zniszczył je uznając obrazy za dzieła nieudane. Jego krytycyzm wobec swojej pracy był powodem prawie zupełnego odejścia Bacona od malarstwa w latach 30.

Pierwsze dojrzałe dzieło artysty – tryptyk zatytułowany „Trzy studia postaci u podstawy Ukrzyżowania” – powstało w 1944 roku. Dzieło wzbudziło wiele kontrowersji, niektórzy krytycy uznali je wręcz za nieprzyzwoite. W tryptyku uwidoczniły się te cechy malarstwa Bacona, które potem będą charakterystyczne dla wszystkich dzieł tego artysty. Malarska wizja Bacona opierała się przede wszystkim na intensywności. Oddaniu tego wrażenia miały służyć deformacje i karykaturalność postaci, przy jednoczesnym zachowaniu ich realizmu. Artystyczne zabawy formą wywoływały przede wszystkim efekt przerażenia, dojmującego cierpienia, teatralności. W tym czasie głównym tematem obrazów Bacona stał się sam człowiek, malarz zaliczał się do zdecydowanych krytyków dominującego wówczas w sztuce abstrakcjonizmu. O wiele bliżej było mu do malarstwa ekspresjonistycznego, zaś przez krytyków zaliczany jest on przede wszystkim do figuralnego nurtu malarstwa.

W latach 1954-1961 styl malarza ulega drastycznej zmianie. Bacon umieszcza w swych pracach elementy codzienności, inspiracją staje się dla niego fotografia i sztuka ulicy. Z tego okresu pracy malarza zachowało się wiele portretów jego znajomych i przyjaciół. Krytycy wiążą zmiany stylu Bacona ze zmianami w jego życiu osobistym. W latach 60. artysta nawiązał romans z Georgem Deyerem, który zakończył się samobójstwem Deyera w 1971 roku. To tragiczne wydarzenie również miało istotny wpływ na twórczość Bacona. W jego malarstwie zaczyna pojawiać się motyw samotnego, obdartego z godności mężczyzny. Bacon był jednym z pierwszych artystów, którzy otwarcie poruszali wątki homoseksualne w sztuce. W tym okresie malarz eksperymentował również z formą. Często malował swe obrazy na odwrotnej stronie płótna, posługiwał się techniką swobodnego rzucania farby na obraz.

Znawcy malarstwa podkreślają, że Francis Bacon w nieszablonowy sposób poruszał jedne z podstawowych aspektów ludzkiej egzystencji – samotność i cierpienie. Artysta zmarł na zawał serca w 1992 roku. Do jego najważniejszych dzieł należą, m.in., „Dwie postaci w trawie” (1954), tryptyk „Trzy postacie w jednym pomieszczeniu” (1964), „Ciało w ruchu” (1976).