Awarowie - historia, pochodzenie, charakterystyka plemienia

Awarowie byli ludem turecko-ałtajskim, który swoje pierwotne siedziby miał na rozległych stepach wschodnioazjatyckich. W VI wieku stworzyli oni tam prowizoryczny, aczkolwiek potężny organizm państwowy pod przewodnictwem chagana i przez długi zagrażali nawet, kryjącemu się za fortyfikacjami wielkiego muru, Cesarstwu Chińskiemu. Jednak w roku 552 Awarowie (w Chinach nazywanych ludem Żuan-żuan), zostali pobici przez Turków ałtajskich, którzy w niecałe trzy lata zagarnęli całe terytorium ich państwa. Ponad 130 tys. koczowników awarskich musiało rozpocząć masową wędrówkę na zachód, by wkrótce pojawić się na wybrzeżach Morza Kaspijskiego. Stamtąd podejmowali oni śmiałe wypady łupieskie na ziemie sąsiednich ludów, m. in. słowiańskich Antów, docierając nawet nad Łabę, gdzie zetknęli się z wojownikami frankijskimi.

Walory bitewne koczowniczych Awarów dostrzegł wówczas bizantyński cesarz Justynian I Wielki, który postanowił wykorzystać ich zapał do swoich celów, tzn. w zamian za pozwolenie osiedlenia się nad dolnym Dunajem mieli oni walczyć ze skonfliktowanymi z cesarstwem Gepidami. Ówczesny przywódca Awarów, bezwzględny chagan Bajan, w roku 567 zawarł w tym celu przymierze z sąsiednimi Longobardami a następnie wspólnymi siłami wyprawił się przeciwko Gepidom, rozbijając i eksterminując ich doszczętnie.

Rozległe terytoria naddunajskie odebrane pokonanym zostały podzielone pomiędzy sojuszników, w wyniku czego Awarowie osiągnęli swój nadrzędny cel - zyskali nową stałą siedzibę pod osadnictwo, czyli ziemie pomiędzy Cisą a Dunajem. Niedługo potem wyparli oni także Longobardów z Panonii i stworzyli tym samym potężne państwo na terenie dzisiejszych Węgier, które z czasem stało się zagrożeniem nawet dla Bizancjum. Wytworzyła się wówczas swego rodzaju symbioza pomiędzy zwycięskimi Awarami a pokonanymi Słowianami (polegająca np. na dostarczaniu armii chagana pieszych wojowników i logistyce), którzy uznając zwierzchnictwo koczowniczych przybyszów z Dalekiego Wschodu lub dobrowolnie zawierając z nimi przymierze, współuczestniczyli w zorganizowanym naporze na północne granice cesarstwa. W roku 582 Awarowie zdobyli Sirmium - kluczową dla bizantyńskiego systemu obronnego nad Dunajem twierdzę a  już pod koniec wieku VI Konstantynopol żył w ciągłym strachu przez szturmem awarskim.

Na początku VII wieku zaczęły się mnożyć bunty niezadowolonych z jarzma awarskiego kolejnych ludów słowiańskich - najsłynniejszym z nich było powstanie frankijskiego kupca Samona w roku 623, któremu udało się nawet założyć niezależne państwo. Kruche podstawy potęgi awarskiej na północnych Bałkanach, oparte na bezwzględnym podboju i wyzysku, zaczęły się powoli załamywać. Kluczowymi dla kresu istnienia Kaganatu były napięte stosunki z Frankami na północnym-zachodzie. Chcąc ukrócić kolejne łupieskie wypady koczowników na swoje niemieckie posiadłości, Karol Wielki w latach 791 i 795 zorganizował dwie wielkie wyprawy wojenne, które położyły kres państwu Awarskiemu nad Dunajem. Ostatecznie na byłych terytoriach awarskich zorganizowano graniczne marchie frankijskie, którymi zarządzali wierni monarchii namiestnicy. Wschodnie rubieże Kaganatu Awarskiego przyłączył do rosnącego w siłę państwa bułgarskiego, Krum.

Z czasem ludność pochodzenia awarskiego całkowicie wtopiła się w żywioł słowiański i przestała odgrywać jakiekolwiek odrębne znaczenie.