Reformy Juliusza Cezara

Już po zawarciu I triumwiratu w 60 r. p.n.e. Cezar przeforsował ważną reformę agrarną. Regulowała ona sposób nadawania ziemi na własność weteranom i zasłużonym obywatelom oraz uniemożliwiała przeprowadzanie przymusowego, nagminnie praktykowanego przez bogaczy, wykupu ziem. Dokończył ją już jako samodzielny władca po pokonaniu Pompejusza, ukrócając rozrzutne rozdawanie zboża najbiedniejszym i regulując zasady użytkowania ziemi.

Biednych plebejuszy (ze wsi) oraz ubogi proletariat miejski przesiedlił do nowych prowincji, realizując przy okazji dwa cele: pozbycie się potencjalnych inicjatorów buntu, którzy nie przynosili Rzymowi korzyści swoją pracą oraz przyspieszenie romanizacji odległych ziem przez napływ italskich osadników.

Polityka związana z zarządzaniem prowincjami stanowiła ważny punkt reform. Od czasów Cezara podatki z prowincji zbierało bezpośrednio państwo, co zakończyło czas nadużyć i rabunkowej działalności namiestników, mianowanych teraz tylko na dwa lata. Akcja romanizowania podbitych ziem przebiegała dzięki wspomnianym przesiedleniom, nadaniom ziemskim dla weteranów oraz dzięki ogłoszeniu wolnych mieszkańców prowincji pełnoprawnymi obywatelami Rzymu, co umożliwiło im ubieganie się o ważne urzędy państwowe, w tym o miejsce w senacie. Ponadto Cezar wprowadził wspólną dla wszystkich prowincji walutę (aureus) oraz ujednolicony kalendarz (zwany, od jego nazwiska, juliańskim – pierwszy, w którym uwzględniono lata przestępne). 
 
Cezar uporządkował (i podporządkował sobie) politykę wewnętrzną. Zadłużonemu plebsowi umorzył komorne za jeden rok, regulując jednocześnie zasady spłaty zaciągniętych zobowiązań. Rozwiązał wszystkie stowarzyszenia, grożące zawiązaniem spisku (człowiek, który uczestniczył w pierwszym triumwiracie, wiedział, jak niebezpieczne są zawierane potajemnie porozumienia). Jednocześnie, powiększył skład senatu do 900 członków, wprowadzając doń wielu sojuszników. Wyniósł do rangi nobilów wiele zasłużonych dla jego sprawy rodzin ekwickich.

Cezar Zreformował również armię, zaplanował sposób rozmieszczenia wojsk w prowincjach. Docenił weteranów i śmiałych dowódców. Budował świątynie i łuki tryumfalne, dbał o drogi i unowocześnianie latyfundiów.

Pod koniec życia cała władza skupiona była w jego rękach. Mimo to nie wykorzystywał jej tylko do swoich celów. Na sercu leżało mu dobro Rzymu. Znamienne, iż nigdy nie mścił się na swoich wcześniejszych i obecnych przeciwnikach - potrafił przyznać się do błędu lub, ulegając słusznym argumentom, zmienić swoją decyzję. Mimo to nie zyskał nigdy przychylności starych rodów patrycjuszowskich, które nie mogły mu wybaczyć jedynowładztwa.

Zginął nie doczekawszy się realizacji wszystkich reform, jednak wyznaczył jasny kierunek swym następcom.