Kultura mykeńska - cechy, osiągnięcia

Kultura mykeńska uznawana jest za najstarszą kulturę Grecji kontynentalnej, lokalizowanej na Półwyspie Peloponeskim. Ramy czasowe jej istnienia zamykają się pomiędzy 1600 rokiem p.n.e. a 1100 rokiem p.n.e., jej nazwę zaś wywodzi się od jednego z ważniejszych ośrodków kultury Achajów, tj. od miasta Mykeny. Dziś kulturę tę kojarzy się przede wszystkim z legendarnym władcą – niejakim Agamemnonem, dowódcą w wojnie trojańskiej. Jednakże - czy Mykeńczycy pozostawili po sobie tylko ten jeden ślad?

Choć rozkwit kultury propagowanej przez Achajów miał miejsce przed tysiącami lat, ich wspaniały dorobek możemy podziwiać do dziś. Nie da się go zamknąć w jednej dziedzinie.

Jednymi z bardziej interesujących były osiągnięcia Achajów w dziedzinie złotnictwa. Wytwarzali oni różnego rodzaju wyroby jubilerskie (szpile z ozdobnymi głowami, sygnety, metalowe blaszki z ornamentyką prawdopodobnie będące elementem naszywanym na ubrania), ale i ozdobne, pozłacane oraz inkrustowane szlachetnymi kamieniami, różnego rodzaju bronie oraz maski pośmiertne. Z czasem wyroby jubilerskie zaczęto przyozdabiać również szkłem. Ze złota tworzono także niesamowite arcydzieła: puchary, rytony czy kubki. Jednym z najbardziej znanych jest dziś Puchar Nestora.

Ciekawie prezentuje się również dorobek kultury mykeńskiej z zakresu ceramiki, gdzie pojawiają się często motywy morskie, roślinne, ale i ludzkie czy zwierzęce. Przy zdobieniach najczęściej korzystano z kolorów takich jak: czerwień, brąz i żółty. Jednym z bardziej znanych artefaktów tej kultury jest Waza Wojowników, którego powstanie datuje się na ok. 1200 rok p.n.e.

Achajowie mieli również pewne, choć raczej skromne, zasługi w dziedzinie rzeźby. Najczęstszymi wyrobami w tej kategorii są małe figurki o rozmiarach oscylujących pomiędzy kilkunastoma a 70 centymetrami. Przedstawiały one głównie postaci o cechach kobiecych i zwierzęcych, męskie podobizny są natomiast niezwykłą rzadkością.

Nieco lepiej prezentuje się kultura mykeńska w dziedzinie malarstwa, gdzie można wskazać takie dzieła sztuki jak – choćby - piękne freski zdobiące ściany, a i niekiedy posadzki w cytadelach pochodzenia mykeńskiego. Główną tematyką tychże obrazów były sceny wojenne oraz myśliwskie, choć nie brakowało również sztuk prezentujących ceremonie religijne, bądź też życie dworu.

Warto także zauważyć i docenić osiągnięcia kultury mykeńskiej w dziedzinie architektury. Współcześnie kierunek ten reprezentują m.in. wspaniałe twierdze w Mykenach, Tirynsie czy też w Pylos. Charakteryzują się one potężnymi murami obronnymi wybudowanymi na planie prostokąta. Do wnętrza fortecy prowadziły niewielkie wejścia, co gwarantowało, że - w razie przełamania oporu - przeciwnik mógł wlewać się do jego wnętrza bardzo małymi strumieniami; umożliwiało to  stłumienie napaści. W razie niepowodzenia obrońców – bezpieczeństwo dodatkowo gwarantowały im liczne tajne przejścia, które stwarzały możliwość ucieczki przed najeźdźcą. Mykeńczycy, jako dobrzy inżynierowie, zajmowali się również budową mostów, ale i potrafili bardzo dobrze nawadniać i osuszać glebę, co z jednej strony pozwalało im uzyskiwać lepsze wyniki w zakresie rolnictwa, a z drugiej - pomagało pozyskać nowe ziemie, choćby pod zabudowę, osuszając bagna i moczary.

Mówiąc o kulturze mykeńskiej, wypada również wspomnieć o religijności Achajów, którzy w zakresie mitologii czerpali przede wszystkim z dorobku, można powiedzieć, ogólnogreckiego. Spotykamy tu dobrze znanych nam bogów: Zeusa, Herę, Posejdona czy też Erynie. Jednakże kultura ta stworzyła również charakterystyczne dla siebie bóstwa. Mianują się one takimi egzotycznymi imionami jak choćby: Dapata, Manasa, Divinijo, Dinia oraz Posidaia.

Cała ta wspaniała kultura jednakże z czasem upadła pod naporem plemion Dorów, którzy wykorzystując przewagę w uzbrojeniu (korzystali z broni wykonywanej z żelaza), najechali te tereny w okolicach XII wieku p.n.e. Pokonawszy Mykeńczyków założyli oni na południu tej krainy własne państwo, ustanawiając jako stolicę Spartę.