Czym jest archeologia?

Nazwa tej dziedziny nauki pochodzi z połączenia dwóch słów pochodzenia greckiego – archaios, co znaczy dawny, oraz logos, co znaczy (użyte w tym kontekście) nauka. A więc nauka o tym, co dawne. I rzeczywiście, archeolodzy zajmują się odtwarzaniem przeszłości człowieka, z uwzględnieniem aspektów kulturowych i wykształconej na danym etapie rozwoju organizacji społecznej.

Wykorzystują w tym celu ślady, znajdowane w ziemi lub w wodzie. Śladami takimi mogą być zarówno pozostałości ludzkiej działalności (jak narzędzia, czy budowle – tzw. artefakty) lub wpływu człowieka na środowisko (ekofakty), a także znaleziska antropologiczne, głównie szczątki lub ich fragmenty.

Tak zdefiniowana archeologia jest nauką interdyscyplinarną, obficie korzystającą z osiągnięć innych dyscyplin. Szczególnie użyteczne są nauki podstawowe jak chemia, fizyka czy biologia, dostarczające metod i technik badawczych (np. metody datowania znalezisk, czyli określania ich wieku, urządzenia wykorzystywane do prześwietlania próbek, metody chemiczne obróbki i badania znalezisk itd.), jak również specjalistyczne jak geologia, antropologia, historia czy technika, pozwalająca na wykonywanie zdjęć lotniczych i późniejszą ich analizę.

Mylnie utożsamia się archeologów z ludźmi kopiącymi w ziemi. Gromadzenie pozostałości po nieistniejących już cywilizacjach to tylko pierwszy etap wielkiej układanki, której odtworzenie pozwoliłoby poznać lub choćby przybliżyć, warunki życia naszych przodków, ich mentalność, system wartości i wierzeń. Dziś częściej niż na stanowisku archeologicznym, można spotkać naukowców pracujących w specjalistycznych laboratoriach.