Aleksander Newski - biografia, życiorys. Dlaczego Aleksander Newski jest popularny w społeczeństwie rosyjskim?

Rosja ze względu na swoja długą oraz bogatą historię wydała wielu wspaniałych mężów stanu i bohaterów narodowych. W roku 2008 na terenie całego państwa rosyjskiego zorganizowano z inicjatywy telewizji publicznej, zakrojoną na niezwykle szeroką skalę, ankietę, której celem było wspólne wyłonienie najpopularniejszej postaci spośród wszystkich Rosjan w dziejach. Plebiscyt trwał równo sześć miesięcy i zakończył się w dniu 12 września - wzięło w nim udział w sumie ponad 50 milionów mieszkańców, którzy wyrażali swe opinie głównie za pomocą internetu oraz telefonicznie. Po zliczeniu wszystkich ważnych głosów stworzono niepowtarzalny ranking najpopularniejszych w społeczeństwie rosyjskim postaci historycznych wszechczasów. Niespodziewanym jego zwycięzcą został stosunkowo mało (w porównaniu do innych kandydatów) znany średniowieczny święty prawosławny oraz książę Nowogrodu, Aleksander Newski.

Aleksander Jarosławowicz, któremu historia nadała z czasem przydomek Newski, urodził się 30 maja roku 1220 w Perejasławiu. Pochodził z rodziny wielkich książąt włodzimierskich - jego ojcem był Jarosław II a dziadem Wsiewołod III Wielkie Gniazdo, twórca potęgi Księstwa Rostowsko-Suzdalskiego, kolebki przyszłego imperium rosyjskiego. W roku 1236, nieletni jeszcze Aleksander został wybrany na księcia Nowogrodu, który wówczas znajdował się w niezwykle trudnej sytuacji politycznej - z Dalekiego Wschodu w kierunki Rusi nadciągały nieposkromione hordy tatarskie, na zachodzie ambicje przejęcia bogatego miasta przejawiali niemieccy rycerze z inflanckiego Zakonu Kawalerów Mieczowych, na południu w siłę rosło pogańskie państwo litewskie, które dążyło do opanowania wszystkich ziem ruskich a od północy w każdej chwili Nowogrodzianie spodziewali się ataku zaborczych Szwedów. W tej wyjątkowo niekorzystnej rzeczywistości świetnie odnalazł się młody Aleksander.

Najpierw, w roku 1240 pokonał on wojska szwedzkie w bitwie nad Newą atakując z zaskoczenia ich obóz i zmuszając do odwrotu, oddalając tym samym groźbę szwedzkiej inwazji na osłabioną najazdem mongolskim, Ruś (temu błyskotliwemu zwycięstwu Aleksander zawdzięcza swój pseudonim - Newski). Następnie w roku 1242 wyzwolił miasto Psków oraz zatrzymał ekspansję na wschód nadbałtyckich Zakonów Krzyżackiego i Kawalerów Mieczowych w słynnej bitwie na zamarzniętym jeziorze Pejpus (Czudzkim), w której odniósł kolejne błyskotliwe zwycięstwo, potwierdzając swój nieprzeciętny talent dowódczy. W następnych latach odsunął także od Rusi widmo zwierzchności litewskiej.

Aleksander Newski świetnie orientował się ponadto w ówczesnej sytuacji międzynarodowej i zdawał sobie sprawę z bezcelowości przeciwstawiania swoich wątłych sił potędze mongolskiej. W związku z tym uznał on w pełni swoja zależność od Złotej Ordy i był posłusznym wykonawcą nakazów jej chanów - zbierał w ich imieniu wygórowane podatki od swoich poddanych oraz utrzymywał względny porządek i posłuszeństwo wobec okupanta (w roku 1257 uczestniczył nawet u boku wojsk tatarskich w karnej ekspedycji do ociągającego się z zapłatą haraczu Nowogrodu). W zamian za posłuszeństwo został przez chana obdarzony tytułem najpierw księcia kijowskiego (1249) a następnie wielkiego księcia włodzimierskiego (1252). W międzyczasie przeprowadził on na Rusi szereg reform wewnętrznych, które w przyszłych wiekach stały się fundamentem do budowy potęgi księstwa moskiewskiego, którego sam Aleksander był historycznym pierwszym księciem. Na początku roku 1263 Aleksander Newski złożył śluby zakonne, podczas których przyjął imię Aleksy a 14 listopada zmarł. Jego zwłoki spoczęły w Włodzimierzu nad Klaźmą, skąd w XVIII wieku zostały przeniesione do nowo wybudowanego kompleksu klasztornego w Petersburgu, który został nazwany na jego cześć Ławrą Aleksandra Newskiego, gdzie znajdują się do dnia dzisiejszego. W roku 1547 Rosyjska Cerkiew Prawosławna przyjęła Aleksandra Newskiego do grona świętych swojego Kościoła.

We wspomnianym plebiscycie z roku 2008 drugie miejsce wśród najpopularniejszych rosyjskich bohaterów wszechczasów zajął Piotr Stołypin - premier z okresu panowania cara Mikołaja II Romanowa, wybitny reformator, autor m. in. reformy rolnej, a na ja niższym stopniu podium - co zresztą uznano za swoistą sensację - znalazł się Józef Stalin.