Rewolucja w Królestwie Polskim (1905-1907) - opracowanie

Rewolucja w Królestwie Polskim w latach 1905-1907 miała po części podłoże międzynarodowe, wywołały ją te same czynniki co i w innych częściach rosyjskiego imperium, ale i wystąpiły pewne przyczyny lokalne, wynikające z sytuacji ludności miejscowej.

Po pierwsze pośród przyczyn rewolucji lat 1905-1907 odnajdziemy kryzys ekonomiczny z lat 1901 – 1903, który to wpłynął znacznie na późniejszy kształt ogólnie pojętej gospodarki Rosji. Do tego należy dołożyć niezadowolenie ludności związane z ogłoszeniem poboru do carskiego wojska w związku z prowadzeniem działań militarnych w wojnie rosyjsko-japońskiej z lat 1904-1905. Zresztą sama wojna skończyła się druzgocącą klęską Rosjan, co z kolei przyczyniło się wydatnie do wzrostu niezadowolenia społeczeństwa (co również poczytuje się jako jedną z przyczyn rewolucji).

W związku z wybuchem wojny doszło również do demonstracji antywojennych, jak choćby na Placu Grzybowskim w Warszawie w dniu 13 listopada 1904 roku, która zresztą zakończyła się zbrojnym starciem pomiędzy policją i Kozakami, a manifestującymi z Oddziałów Bojowych PPS (OB PPS). Do dalszych wystąpień przeciw władzy, ludność polska została zachęcona po dotarciu do nich wiadomości o tzw. „krwawej niedzieli”, która miała miejsce 22 stycznia 1905 roku w Petersburgu. W związku z tym ludność polska zastrajkowała m.in. w Warszawie, Skarżysku, Radomiu, czy Zagłębiu Dąbrowskim. Do tego wszystkiego należy dołączyć żądania zaprzestania rusyfikacji, która mocno dokuczała społeczeństwu Królestwa Polskiego, ale i żądania wprowadzenia języka polskiego do szkół, sądów i gmin, likwidacji tajnej policji, złagodzenia reżimu, zmiany systemu polityczno-ustrojowego, wprowadzenie 8-godzinnego dnia pracy czy wreszcie wprowadzenia swobody Kościoła katolickiego oraz poprawy warunków życia chłopów i robotników.

Pierwszymi skutkami rewolucji lat 1905-1907 na ziemiach Królestwa Polskiego były przede wszystkim liczne ofiary, które ucierpiały w wyniku działań rewolucyjnych. W Warszawie zarówno strajki przyniosły wiele ofiar (około 90 osób), jak i pochody 1 majowe (32 osoby). W Łodzi śmierć lub poważne rany odniosło około 2 tysięcy osób. Coraz liczniejsze i coraz bardziej krwawe wystąpienia przyczyniły się do zaprowadzenia przez władze carskie stanu wojennego oraz zdecydowanego zaostrzenia działań antyrewolucyjnych. Wielu działaczy i bojowników zatrzymano, skazując ich na wiele lat przesiadywania w ciężkich więzieniach, czy też nierzadko na kary śmierci. Poczyniono też kroki w kierunku masowych zwolnień robotników i czasowego zamykania fabryk, co musiało wydatnie wpłynąć na jakość życia wielu rodzin. Represje nie ominęły również szkół, zamykano szkoły średnie i wyższe, a część protestującej młodzieży aresztowano oraz wysiedlano.

Nie znaczy to jednak, że nie udało się nic zyskać poprzez działania rewolucyjne lat 1905-1907. Wręcz przeciwnie, choć nie złagodzono ustroju, udało się zdobyć ustępstwa w ramach gospodarki, jak choćby w wielu fabrykach udało się uzyskać podwyżki, skrócić czas pracy, udało się powołać do życia związki zawodowe. Carat zezwolił również na tworzenie prywatnych szkół polskich. Jeśli zaś chodzi o polską scenę polityczną, z związku z nieco odmiennymi poglądami w stosunku do Rosji, znaczne wpływy pośród polskich robotników utraciła endecja.