Wisława Szymborska „Schyłek wieku” - interpretacja i analiza utworu

Tytuł utworu wskazuje na jego charakter. Jest to wiersz refleksyjny, który dotyczy rozważań na temat wieku XX. Był napisany u schyłku tej kolejnej z epok i dla wielu żyjących wówczas ludzi miał być lepszy niż wiek poprzedni.

Wiersz podzielony jest na nieregularne części, o nieustabilizowanej budowie. Niektóre z tych cząstek mają zaledwie po dwa wersy, inne zaś nawet po pięć. Dostrzegamy tu personifikację wieku XX, który zostaje przedstawiony jako staruszek, co wskazuje na jego koniec: „Lata ma policzone, krok chwiejny, oddech krótki”.

Podmiot liryczny jest wyraźnie rozczarowany minionymi latami. Nie ze względów osobistych, ale ogólnoludzkich, narodowych oraz społecznych. Zanim rozpoczął się wiek XX ludzie wierzyli, iż będzie on lepszy od poprzedniego. Mieli nadzieje, że będą mogli żyć szczęśliwie i spokojnie. Oczekiwano nadejścia wiosny, którą symbolicznie należy traktować jako radość i beztroska. Strach miał opuścić góry i doliny, ludzie marzyli, że w końcu przestaną się bać. Wiemy przecież, że wiek XIX dla Polski był nieustanną walką o wolność i niepodległość, a ziemie naszych rodaków znalazły się pod zaborami. Dlatego też tak wiele obiecywano sobie po nowym okresie w historii. Niestety, także i wiek XX nie oszczędził ludzkości.

Choć nie było tego w planach i najgorszych koszmarach człowieka, znowu wydarzyła się wojna i to jedna z najbardziej okrutnych. Świat został opanowany głodem i chorobami, ludziom znowu przyszło się zmagać z codziennym lękiem o własne życie. Podmiot liryczny z ironią stwierdza, iż niemożliwie zadanie do wykonania miał ten, który pragnął się cieszyć światem i radować chwilami spędzonymi na ziemi. Mimo upływu epok, lat nie zmienił się także człowiek. Wiek XX ponownie odkrył przed ludzkością ludzi, którzy nie potrafili być dobrzy i silni jednocześnie. Silny był Hitler, miał władzę i uznanie pośród swojego ludu. Był jednak najgorszym tyranem w historii, mordercą, który zniszczył nadzieje nieszczęśliwych ludzi. Choć podmiot liryczny jest osobą mądrą i doświadczoną, nadal nie wie jak żyć. Nie umie odpowiedzieć sobie ani też innym ludziom na to pytanie. Trudno jest szukać sensu swojego istnienia, gdy dokoła tyle zła i nienawiści.

My, którzy wkroczyliśmy w wiek XXI wiemy, że nadal niewiele się zmieniło. Wciąż brakuje ludzi silnych i dobrych jednocześnie, wciąż za dużo jest bólu. Ale i my, podobnie jak ludzie przed wiekami mamy nadzieję, że następna epoka będzie lepsza.