Henryk Sienkiewicz „Krzyżacy” - charakterystyka Danusi

Danusia Jurandówna jest córką komesa – Juranda ze Spychowa i księżnej. Niestety, matka jej zmarła w czasie ataku Krzyżaków na dwór. Danusię wzięła pod opiekę księżna Anna Danuta, z którą przyjaźniła się z matką dziewczynki i na cześć której otrzymała imię. Należała więc do orszaku książęcego, a ojciec jej odwiedzał ją na dworze księżnej, gdzie mieszkała i wychowywała się.

W dniu, w którym poznaje Zbyszka z Bogdańca, ma dwanaście lat. Jest śliczną, młodziutką dziewczyną, niemal dzieckiem. Na głowie nosi wianek, jej rozpuszczone długie włosy mają jasny kolor. Ubrana jest w niebieską sukienkę i czerwone trzewiki. Rycerz przyrównuje ją do anioła z jasełek.

Jako dwórkę Danusię wyróżnia nie tylko uroda. Potrafi ona pięknie grać na lutni i śpiewać. Piosenkami ludowymi umila księżnej i rycerzom wieczór w gospodzie Pod Lutym Turem. Niewinna i dziewczęca, z nieśmiałością odnosi się do Zbyszka. Bawi się z nim raczej niż zabawia, ochoczo przyjmuje propozycję i uroczyste śluby rycerza. Pomimo tak młodego wieku zakochuje się mocno i zostaje wierna Zbyszkowi. Jest także odważna. Odwiedza Zbyszka w więzieniu i nie pozwala na dokonanie egzekucji. Wykorzystuje swoje prawo nadane jej przez dawny obyczaj i wykrzykuje „Mój ci jest!”, ratując tym samym ukochanego od śmierci.

Czysta i nieskalana, bierze potajemny ślub ze Zbyszkiem. Bardzo kocha zarówno księżną zastępującą jej matkę, jak i ojca. Starannie i z ogromną troskliwością opiekuje się rannym Zbyszkiem. Uroda jej sprowadza na małżeństwo nieszczęście. Danusia zostaje porwana przez Krzyżaków. Jest niezwykle delikatna, niewygody związane z podróżą wywołują u niej chorobę, która kończy się śmiercią dziewczynki.

Danusia Jurandówna to uosobienie dziewczęcej czystości i nieskazitelności. Urzeka urodą i powabem głosu. „Mała dama” jest niezwykle urocza, jej działania przepełnione są dobrą wola i chęcią niesienia pomocy. Dla Zbyszka jest wzorową żoną, dla księżnej Anny niemal córką – oddaną i przynoszącą pociechę. Nic więc dziwnego, że śmierć jej dotyka nie tylko Zbyszka, ale wywiera spore wrażenie również na czytelniku; zdumieni jesteśmy ofiarą, a przede wszystkim poruszeni śmiercią ślicznej „rybałtki” w tak młodym wieku.