Jerzy Andrzejewski - biografia, życiorys

Jerzy Andrzejewski urodził się 19 sierpnia 1909 roku w Warszawie. Ukończył gimnazjum im. J. Zamojskiego w Warszawie, a następnie studiował na Uniwersytecie Warszawskim, na kierunku filologii polskiej. Był wybitnym polskim prozaikiem i publicystą. Debiutował w okresie międzywojennym opowiadaniem „Wobec czyjegoś życia”, które ukazało się w 1932 r. w „ABC”. Pierwszy zbiór opowiadań: „Drogi nieuniknione” został wydany w 1936 r., a pierwsza głośna powieść, „Ład serca”, w roku 1938.

W czasie okupacji był działaczem podziemia kulturalnego i pełnomocnikiem Rządu RP ds. opieki nad literatami. Mimo, iż przed wojną był nadzieją literatury katolickiej, po wojnie przystał na warunki nowego systemu politycznego.

Po roku 1945 wraz z Czesławem Miłoszem stworzył scenariusz do filmu „Robinson Warszawski”, którego treść została jednak nieco zmodyfikowana z powodów ideologicznych (Miłosz wówczas wycofał swoje nazwisko z tego przedsięwzięcia).

Był związany z czasopismem „Odrodzenie” (w latach 1945-1948) oraz „Kuźnica (1945-1949). W latach 1946-1947 przewodniczył Krakowskiemu Oddziałowi Związku Literatów Polskich, zaś od 1949 r. był prezesem Oddziału Szczecińskiego. W 1950 został członkiem partii komunistycznej, a w okresie stalinizmu pisał propagandowe teksty popierające zaangażowanie w sztukę na zasadach określonych przez socrealizm i władzę komunistyczną. W latach 1952-1956 był nawet posłem na Sejm.

Piastował urząd redaktora naczelnego „Przeglądu Kulturalnego” (1952-1954), był także członkiem zespołu redakcyjnego „Twórczości”  (1955-1956) oraz stałym współpracownikiem „Literatury” w latach 1972-1979.

W roku 1959 wystąpił z partii w proteście wobec zakazu opublikowania pisma „Europa”, którego był współtwórcą. W tym samym roku został prezesem Warszawskiego Oddziału ZLP.
W marcu 1964 podpisał tzw. „List 34”, wydany w obronie wolności słowa, zaś w 1968 w otwartym liście do prezesa Związku Literatów Czechosłowacji zaprotestował wobec polskiej agresji na Czechosłowację, skutkiem czego było niedopuszczenie utworów Andrzejewskiego do druku, ale również uzyskanie wielkiego autorytetu wśród opozycjonistów lat ’70.

Najgłośniejsze swoje dzieło, „Popiół i Diament” powstałe w 1948 r. Andrzejewski kilkakrotnie przerabiał, pod presją władzy i lewicowych czasopism, z którymi w późniejszym czasie współpracował. „Popiół i Diament” doczekał się ekranizacji, której scenariusz z kolei odkłamywał powstałe wcześniej wersje historii zawartej w powieści oraz zapewnił Andrzejewskiemu niekwestionowaną pozycję w świecie literatury.

Jerzy Andrzejewski zmarł w Warszawie 19 kwietnia 1983 r.