Wolter - biografia, życiorys

François-Marie Aruet (1694-1778) – pseudonim Voltaire – był synem bogatego francuskiego notariusza. Po ukończeniu nauki w szkole jezuickiej, gdzie wyróżniał się jako wyjątkowo zdolny uczeń, w 1713 r. wyrusza jako sekretarz ambasady francuskiej do Hagi. Wkrótce w 1717 r. za domniemane opublikowanie utworów („Puerto regnante”), szkalujących opinię Filipa II Orleańskiego, zostaje osadzony w Bastylii. Ponownie trafi tam jako już uznany autor w wyniku personalnego konfliktu z Chevalierem de Rohan. To właśnie podczas pierwszej odsiadki w Bastylii pisze swoją debiutancką sztukę pt.: „Edyp”, która okaże się prawdziwym sukcesem już po wyjściu z więzienia. Podobnie – napisana znacznie później powiastka filozoficzna „Kandyd, czyli optymizm” (1759) zagwarantuje mu stałe miejsce w dziejach literatury światowej.

W okresie od 1726 do 1729 r. przebywa w Anglii – jest to warunek opuszczenia Bastylii. Poznaje zdobycze ówczesnej myśli brytyjskiej, które omawia i przybliża swoim rodakom w „Listach filozoficznych”. Wspomniany pobyt jest także okazją do zawarcia znajomości ze Swiftem czy też Shaftesburym, którzy rewolucjonizują wcześniejszy światopogląd Woltera. Od tej pory staje się on głosicielem idei epoki odrodzenia, człowiekiem światłym i postępowym, miłującym nade wszystko cnoty rozumu. Po powrocie do Francji usiłuje osiągnąć pozycję na dworze królewskim, ale cel nie zostaje osiągnięty; głównie z powodu mało dyplomatycznego charakteru wolnomyśliciela. Wolter wyrusza zatem w podobnym celu na dwór Fryderyka II Wielkiego do Prus (1750-1753), gdzie ponownie ponosi fiasko. W 1755 r. osiada w Genewie, gdzie tym razem prowadzi zatargi z kalwińskim duchowieństwem, które ostro krytykowało rozwiązłość sztuk Woltera. Ostatni etap życia „wichrzyciel spokojnych sumień” przeżywa w majątku ziemskim w Ferney nieopodal Genewy, gdzie uprawia ziemię oraz zakłada manufakturę zegarków i jedwabnych pończoch. Przedsięwzięcie to okazało się być prawdziwym sukcesem. W 1764 r. Wolter publikuje „Słownik filozoficzny”, dwa lata później wyrokiem sądu paryskiego dzieło – ostro wymierzone przeciwko zasadom Biblii – zostaje skazane na chłostę i spalenie. Na krótko przed śmiercią pisarz zostaje masonem. Umiera w 1778 r. i zostaje pochowany na cmentarzu w Scellicres. Duchowieństwo katolickie odmówiło pochówku zwłok.

Poglądy filozofa, choć wrogie wobec kościoła katolickiego, nie oznaczały ateistycznej postawy ich twórcy. Wręcz przeciwnie, Wolter był osobą wierzącą. Potępiał jednak zarówno fanatyzm religijny, jak i sam ateizm. Wolnomyśliciel uznawał wiarę w Boga jako pewnego rodzaju praprzyczynę świata. Głosił też pochwałę tolerancji religijnej oraz rozumowe, racjonalne podejście do spraw wiary. Ponadto, Wolter opowiadał się za rozdziałem instytucji kościoła od państwa. Najsłynniejszym jego dziełem filozoficznym jest „Traktat o tolerancji” (1767).

Podczas rewolucji francuskiej wolnomyśliciel tryumfalnie powraca do Paryża jako symboliczny protagonista zrywu narodowego. Jego powtórny pogrzeb przerodził się w nietypowe jak na tamte czasy widowisko z udziałem aktorów i chóru. Rząd rewolucyjny zadecydował o pochowaniu ciała wśród zasłużonych w paryskim Panteonie. Wolter spoczywa tam do chwili obecnej.