Propaganda w PRL-u. Charakterystyka, opracowanie

Po drugiej wojnie światowej władza w Polsce trafiła w ręce podporządkowanych rządowi na Kremlu komunistów. Z racji, iż znakomita większość społeczeństwa przez cały okres Polskiej Republiki Ludowej była sceptycznie nastawiona do nowego obozu rządzącego, koniecznością było stosowanie przez jego przedstawicieli wszelkich metod, które gwarantowałyby utrzymanie się u władzy. Jedną z takich właśnie metod była zakrojona na szeroką skalę akcja propagandowa, która, obok terroru, była w stanie zapewnić komunistom takie właśnie rezultaty. Przez cała drugą połowę XX wieku odgrywała ona pierwszorzędną rolę z sferze polityki wewnętrznej oraz dominowała z życiu społecznym gospodarczym, a nawet kulturalnym. Poza przekazywaniem obywatelom często spreparowanych informacji i sfabrykowanych danych, władza usiłowała także przeniknąć do życia codziennego, spraw wiary, a także języka Polaków.

Głównym zadaniem peerelowskiej propagandy było wychowanie kolejnych pokoleń Polaków w duchu uwielbienia i pełnego podporządkowania władzy komunistycznej, ukształtowanie ich światopoglądu i ideologii oraz nastawienie negatywnie do wszystkiego, co pochodziło z imperialistycznego Zachodu. Ważnym aspektem funkcjonowania propagandy komunistycznej w Polsce był ponadto element zastraszenia, bez którego prawdopodobnie nie przyniosłaby ona większych wymiernych rezultatów.

Agresywna peerelowska propaganda posługiwała się charakterystycznym językiem oraz w charakterystyczny dla siebie sposób przekazywała społeczeństwu wszelkie informacje z kraju i ze świata. Na każdym kroku obecne były w nim np. elementy gloryfikacji i idealizacji ustroju socjalistycznego oraz kontrastowe zestawienie zalet życia w kraju tzw. demokracji ludowej z wadami zdyskredytowanego propagandowo kapitalizmu na wzór zachodni. Masowo stosowane były także stereotypowe i sloganowe hasła typu „imperializm”, „władza ludowa” czy „idee socjalizmu”, które nie do końca były zrozumiałe dla prostego obywatela. Jednak ich podstawowa rola, czyli oddziaływanie na wyobraźnię i umysł żyjącego w ciągłym strachu obywatela, spełniana była w taki sposób wręcz wzorowo. Twórcy propagandy komunistycznej sprawnie posługiwali się ponadto różnorakimi metodami i mechanizmami psychologicznymi, które w połączeniu z bogatym wachlarzem chwytów i zabiegów graficznych (wizualnych), skutecznie indoktrynowały wewnętrznie swoich odbiorców.

Propaganda PRL nie oszczędziła także sfery edukacji i kształcenia najmłodszych pokoleń Polaków. Poprzez zręczną manipulację faktografią w historii Polski, cenzurę najbardziej problematycznych epizodów w stosunkach polsko-rosyjskich tj. wkroczenie Armii Czerwonej do Polski 17 września roku 1939 czy zbrodnia katyńska, a także prowadzenie jednostronnych ideologicznie lekcji przez zastraszonych nauczycieli, władza w pewnym stopniu zaszczepiła młodym ludziom podstawy umiłowania wszystkiego, co radzieckie.

Obiektem bezwzględnej walki propagandowej w okresie PRL-u stała się funkcjonująca podczas II wojny światowej, oparta na patriotyzmie, polska armia partyzancka, czyli Armia Krajowa. Jej żołnierze oraz zwolennicy byli przez władzę komunistyczną traktowani z wyjątkową surowością, a w wszechobecnej propagandzie byli marginalizowani i nazywani „zaplutymi karłami reakcji” lub „podżegaczami wojennymi”.