Przysposobienie - definicja, charakterystyka, przykład

Przysposobienie to termin z zakresu prawa, z łacińskiego adoptio oznacza - usynowienie. W świetle prawnym oznacza uregulowanie prawnie zgodnie z obowiązującym kodeksem możliwość posiadania dziecka. Adopcja polega na dobrowolnym przyjęciu obowiązków rodzicielskich przez niebiologicznych rodziców. 

Przysposobienie oznacza uznanie za własne, dziecko, które w rzeczywistości posiada innych rodziców biologicznych, ale nie ma z tymi rodzicami kontaktu. 

W momencie przysposobienia dziecka na nowych rodziców spadają obowiązki prawne wynikające z macierzyństwa oraz prawa wedle, której osoba małoletnia jest częściowo ubezwłasnowolniona. 

Zazwyczaj proces przysposobienia dziecka trwa latami, niektóre rodziny starają się o adopcję spory szmat czasu i nie zawsze otrzymują na nią zgodę. Taki proces oczywiście poprzedzony jest szeregiem badań i wywiadów środowiskowych. 

Przysposobienie ma zastosowanie w przypadku dzieci z domów dziecka. Te dzieci zazwyczaj wystawia się do adopcji przez chętne rodziny. Przysposobienie umożliwia rodzinom bezdzietnym, które mają problem z posiadaniem dziecka biologicznego a zastępczą metodą adopcyjną. Przysposobienie oznacza również po prostu przyjęcie kogoś z zewnątrz do rodziny, mimo braku pokrewieństwa biologicznego. 

Historia przysposobienia sięga okresu starożytnego Rzymu gdzie sieroty dawano pod opiekę mężczyzn i kobiet. Taki proces odbywał się za przewodnictwem pretora, nikt nie pytał o zgodę dziecko, które było adoptowane. W Polsce przysposobienie (adopcja) pojawia się ok. XIII w. 

Polskie prawo zgodnie z kodeksem rodzinnym i opiekuńczym z dnia 25 lutego 1964 r. zapewnia prawo do adopcji, zgodnie z art. 114-127, które między innymi mówią:

Art. 114. § 1. Przysposobić można osobę małoletnią, tylko dla jej dobra.

§ 2. Wymaganie małoletności powinno być spełnione w dniu złożenia wniosku o przysposobienie.

Art. 1141. § 1. Przysposobić może osoba mająca pełną zdolność do czynności prawnych, jeżeli jej kwalifikacje osobiste uzasadniają przekonanie, że będzie należycie wywiązywała się z obowiązków przysposabiającego.

§ 2. Między przysposabiającym a przysposobionym powinna istnieć odpowiednia różnica wieku.

Art. 1142. § 1. Przysposobienie, które spowoduje zmianę dotychczasowego miejsca zamieszkania przysposabianego w Rzeczypospolitej Polskiej na miejsce zamieszkania w innym państwie, może nastąpić wówczas, gdy tylko w ten sposób można zapewnić przysposabianemu odpowiednie zastępcze środowisko rodzinne.

§ 2. Przepis § 1 nie ma zastosowania, jeżeli między przysposabiającym a przysposabianym istnieje stosunek pokrewieństwa lub powinowactwa albo gdy przysposabiający już przysposobił siostrę lub brata przysposabianego.

Art. 115. § 1. Przysposobić wspólnie mogą tylko małżonkowie. 

§ 2. Przysposobienie ma skutki przysposobienia wspólnego także wtedy, gdy osoba przysposobiona przez jednego z małżonków zostaje następnie przysposobiona przez drugiego małżonka.

§ 3. Sąd opiekuńczy może na wniosek przysposabiającego orzec, że przysposobienie ma skutki przysposobienia wspólnego, jeżeli przysposabiający był małżonkiem osoby, która wcześniej dziecko przysposobiła, a małżeństwo ustało przez śmierć małżonka, który już dokonał przysposobienia.

(…)

Ustawa dokładnie określa zasady i proces przysposobienia. Przysposobienie odbywa się zazwyczaj w wieku dziecięcym, kiedy młoda osoba potrzebuje troskliwej opieki i wsparcia rodziców, oraz poczucia bezpieczeństwa. Psycholodzy są zgodni co do tego, że przysposobienie bardzo często wpływa korzystnie na późniejszy rozwój psychiczny dziecka.