Dobra osobiste - definicja, charakterystyka, przykład. Dobra osobiste i ich ochrona - rozwiń temat

Każdy człowiek, z racji swojego człowieczeństwa, posiada pewne dobra osobiste, które podlegają wzmożonej ochronie, także ze strony państwa. Są to pewne dobra niematerialne przysługujące każdej osobie fizycznej i osobom prawnym.

Ze względu na moralny aspekt dóbr osobistych kodeks cywilny nie podaje ich ścisłej definicji - w artykule 23. kodeksu cywilnego dochodzi jedynie do ich wyliczenia: Dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach. Na podstawie przytoczonego artykułu widać, że prawodawca przywiązuje dużą rolę do ochrony wymienionych dóbr osobistych. 

Jak wspomniano, brak jest prawnej definicji dóbr osobistych. W literaturze przedmiotu spotyka się jednak definicje utworzone m. in. przez S. Grzybowskiego: dobra osobiste jako wartości niemajątkowe i indywidualne dla uczuć i psychiki człowieka lub Adama Szupnara: dobra osobiste jako niematerialne wartości związane z osobowością człowieka uznawane przez określoną społeczność. Powyższe definicje wskazują, że w kwestii dóbr osobistych podkreśla się ich niematerialny i osobowościowy charakter, który, będąc właściwym dla każdego człowieka, powinien być chroniony. Warto zaznaczyć także, że dobra osobiste to wartości o charakterze zmiennym, odpowiednim dla danego społeczeństwa, ponieważ, jak stwierdzono na wstępie, mają one bezpośredni związek z panującą w danej społeczności moralnością.

Ochrona prawna dóbr osobistych polega na sankcjach wymierzanych za naruszenie dóbr danego człowieka czy osoby prawnej. Wyróżnia się żądanie zaniechania działania, którepodejmowane jest z potencjalnym negatywnym skutkiem dla dóbr osobistych danej jednostki, a także żądanie naprawienia wyrządzonej szkody. Naprawienie skutków naruszenia dóbr osobistych może odbywać się poprzez żądanie odszkodowania - wypłaty pieniężnej w wysokości odpowiadającej odniesionym szkodom (do tej formy naprawy włączyć należy także przekazanie uzyskanych przez poszkodowanego pieniędzy na rzecz organizacji charytatywnej) lub poprzez żądanie oświadczenia zawierającego określoną treść (np. przeprosin czy sprostowania) i formę (np. w prasie, telewizji itp.).

Należy zaznaczyć, że naruszenie dóbr osobistych działa według zasady „domniemania bezprawności” - każdy czyn naruszający dobra osobiste drugiej osoby jest postrzegany jako bezprawny, chyba, że dana osoba wyraziła zgodę na takowe naruszenie (zgoda ta jest jednak odwołalna).