Konferencja w Poczdamie (1945 r.) - postanowienia

Konferencja poczdamska jest ostatnim spotkaniem przedstawicieli Wielkiej Trójki, które odbyło się w dniach od 17 lipca do 4 sierpnia 1945 roku w okupowanym przez sowietów Poczdamie. Różni się ona od poprzednich postaciami przedstawicieli poszczególnych krajów. Stany Zjednoczone reprezentował Harry Truman, nowy prezydent obrany po śmierci F. D. Roosevelta, delegatem ze strony Wielkiej Brytanii był Winston Churchill, a od 28 kwietnia Clement Attlee - nowy premier Anglii. Jedyną osobą, która niezmiennie stała na swym stanowisku był Józef Stalin, przywódca ZSRR.

Głównym celem konferencji była dyskusja nad dalszymi losami Niemiec, które podpisały już dokument kapitulacyjny, tym samym kończący wojnę w Europie. Podczas spotkania ustalono tzw. politykę czterech „D”, które miały pomóc w realizacji tych postanowień. Oprócz tego poruszono temat likwidacji skutków samej wojny oraz ustanowienia nowego porządku na świecie.

Jednym z punktów polityki czterech „D” była demilitaryzacja Niemiec, pozbawienie ich siły wojskowej, oraz możliwości ich wykształcenia, tak samo jak po I wojnie światowej. Kolejnym  celem była denazyfikacja, czyli zwalczenie wszelkich pozostałości po polityce nazistowskiej. Oprócz tego zainicjowano proces demokratyzacji państwa, poprzez całkowite odejście od jego wcześniejszych faszystowskich zasad. Ostatnim punktem była dekartelizacja - rozbicie wielkich organizacji, które zajmowały znaczną część przemysłu gospodarczego Niemiec. Nie bez znaczenia było uznanie III Rzeszy za głównego prowodyra wybuchu II wojny światowej, tym samym to Niemcy były zmuszone ponieść większość obciążeń związanych z wypłatą odszkodowań wojennych.

Poruszono także ważną kwestię granicy polsko-niemieckiej, którą ostatecznie określono na rzekach Odrze oraz Nysie Łużyckiej. Ustalono także przynależność Gdańska do Rzeczpospolitej. Jednakże nie podpisano podczas konferencji żadnych wiążących dokumentów, miano to uczynić na najbliższym spotkaniu, które jednak nigdy się nie odbyło. Granica wschodnia pozostała bez zmian, pozostano przy koncepcji linii Curzona. Ponadto ustalono, że Polska ma otrzymać odszkodowania w wysokości 15% od kwot jakie Niemcy zapłacą ZSRR.

Istotną decyzją podjętą przez Wielką Trójkę w Poczdamie było ustalenie powołania międzynarodowe trybunału, którego zadaniem byłoby osądzenie oraz skazanie osób odpowiedzialnych za zbrodnie wojenne. Oczywistym następstwem było powstanie 20 listopada 1945 Międzynarodowego Trybunału Wojskowego w Norymberdze, który spełniał swe zadanie do dnia 1 października roku 1941.

Konferencja w Poczdamie była ostatnią, w której USA, Wielka Brytania oraz ZSRR razem prowadziły politykę ustalenia nowego ładu na świecie. Niedługo po niej Europa podzieliła się na dwa bloki polityczne, z jednej strony demokratyczny, z drugiej - komunistyczny. Umowna granica rozdzielająca wpływy poszczególnych układów została nazwaną „żelazną kurtyną”, która ostatecznie została rozerwana wraz z upadkiem muru berlińskiego w 1989 roku oraz upadkiem ZSRR.