Krzysztof Kolumb - biografia, wyprawy, odkrycia

Dokładna data urodzenia Krzysztofa Kolumba nie jest historykom znana, ale najprawdopodobniej było to pomiędzy 25. sierpnia a 31. października roku 1451 w Genui. Przyszły niestrudzony podróżnik był synem genueńskiego tkacza, a wczesne lata swojej dorosłości spędził pracując jako bankowiec. Wówczas to Kolumb po raz pierwszy uczestniczył w wyprawach morskich – najpierw po okolicznych wodach w celach handlowych, a następnie stopniowo coraz dalej (od Portugalii, poprzez Anglię i Maderę, aż po Gwineę w Afryce). Obok obowiązków zawodowych młody Krzysztof Kolumb z pasją studiował pisma antyczne m.in. Seneki i Arystotelesa, współczesne dzieła poświęcone podróżom oraz wszelkiego rodzaju mapy (np. słynną mapę florenckiego astronoma Toscanellego).

Po jakimś czasie w głowie młodego i ciekawego świata Kolumba zrodziła się idea ryzykownej wyprawy do Indii, ale podróżując cały czas na zachód. Swoim pomysłem starał się zainteresować m.in. portugalskiego króla Jana II, ale ostatecznie doradcy monarchy skreślili inicjatywę genueńczyka. W roku 1485 Kolumb przeniósł się do Hiszpanii, gdzie jego teorie zaciekawiły nawet dwór królewski, w tym królową Izabelę Kastylijską. Ona właśnie ostatecznie zdecydowała się zorganizować i zaopatrzyć śmiałą wyprawę morską na zachód, którą lansował Kolumb. Samemu pomysłodawcy, w przypadku dotarcia do nieznanych dotąd ziem, obiecano dziedziczny tytuł Wielkiego Admirała floty hiszpańskiej oraz dziesiątą część zysków z ewentualnych odkryć.

Pierwsza historyczna wyprawa Krzysztofa Kolumba rozpoczęła się 22. maja roku 1492 od jego przybycia do portu w Palos, gdzie czekały na niego dwie obiecane przez królową, przystosowane do dalekomorskich podróży, karawele. W dniu 3. sierpnia łącznie 90 marynarzy na trzech statkach – Santa Maria (okręt flagowy o wyporności 280 ton), Pinta (240 ton) oraz Nina (100 ton) – wypłynęło w nieznane, kierując się konsekwentnie za zachód. Po około dwóch miesiącach wycieńczającego rejsu, w dniu 12. października, oczom podróżnych ukazał się ląd – była to jedna z wysp archipelagu Bahamów. Dokonawszy bezprecedensowego w dziejach odkrycia oraz zasięgnąwszy rady napotkanych tubylców, Kolumb wraz ze swoimi towarzyszami pożeglowali na południe, gdzie do grudnia opłynęli również wschodnie wybrzeża Kuby oraz Haiti (nazwanej wówczas Hispaniolą).

Pospiesznie zorganizowano na wyspie prowizoryczną osadę wraz z fortyfikacjami, gdzie zgodziło się zostać 43 ochotników, po czym na jedyny ocalałym okręcie (Nina) Kolumb udał się z optymistycznym raportem z powrotem do Hiszpanii. 15. marca roku 1493 żeglarz zawinął ponownie do portu w Palos, skąd niezwłocznie wyruszył w triumfalnym pochodzie na dwór królewski do Barcelony. Sprawozdanie Kolumba, podkreślającego na każdym kroku niewyobrażalność bogactwa, jakie przyniesie królestwu eksploracja nowego lądu, wywołało prawdziwą gorączkę odkrywczą wśród dworzan oraz samego Ferdynanda Aragońskiego.

25. września roku 1493 Kolumb na czele 15-17 (dokładna ich liczba nie jest znana) okrętów, na których znajdowało się ponad 1500, starannie wybranych spośród całej masy chętnych, pionierów (w gronie „szczęśliwców” znaleźli się oprócz poszukiwaczy przygód i zwykłych oprychów także misjonarze). Trasa, jaką wybrał Kolumb, była tym razem ukierunkowana nieco bardziej na południe – po przepłynięciu Oceanu Atlantyckiego wyprawa otarła się o wybrzeża m.in. Dominikany, Gwadelupy i Portoryko, lądując ostatecznie na znanej już z poprzedniej wyprawy, Hispanioli. Po odkryciu, że nikt spośród pozostawionej na wyspie załogi nie przeżył naporu tubylców nazywanych Indianami, wyprawa odpłynęła w stronę Jamajki.

W międzyczasie, wobec autokratycznego postępowania kapitana oraz z powodu nieodnalezienia obiecanych wcześniej bogactw, część ekspedycji odłączyła się od Kolumba i zaczęła penetrację  na własną rękę albo wróciła na Stary Kontynent. Skargi, jakie dochodziły do uszu pary królewskiej z ust rozczarowanych podróżników, zaowocowały ochłodzeniem się ogólnego entuzjazmu związanemu z odkryciami. Aby skutecznie odeprzeć stawiane mu zarzuty, Kolumb zdecydował się niezwłocznie powrócić do Hiszpanii, gdzie ostatecznie wywalczył przywrócenie mu starych przywilejów, a także obietnicę zorganizowania kolejnej ekspedycji.

Dopiero w roku 1498 udało się Kolumbowi częściowo odbudować zaufanie dworu oraz zebrać środki i marynarzy do swojej trzeciej wyprawy do Nowego Świata. 30. maja roku 1498 na czele sześciu statków ponownie wyruszył w kierunku Haiti, skąd – dotarłszy i zostawiwszy część załogi – udał się na południe. Osiągnął wówczas po raz pierwszy kontynentalną część Ameryki Południowej, okolice ujścia rzeki Orinoko. Po raz kolejny, w obliczu braku spodziewanych ogromnych zysków, a także notorycznych problemów z ludnością tubylczą, w obozie odkrywcy doszło do fermentu. Tym razem król postanowił działać bardziej stanowczo – wysłał on na zachód Franciszka Bobadillę, który otrzymał rozkaz aresztowania i sprowadzenia w kajdanach Kolumba z powrotem do Hiszpanii. Na miejscu jednak Kolumb ponowie wytłumaczył zainteresowanym swoje intencje i oczyścił się z zarzutów. Niemal od razu rozpoczął ponadto przygotowania do kolejnej, czwartej już, wyprawy.

W maju roku 1502 Kolumb na czele czterech statków po raz ostatni wyruszył w kierunku, odkrytego przez siebie przed dziesięciu laty, lądu. Spodziewał się tam odnaleźć przesmyk łączący Morze Karaibskie z nieodkrytym dotąd wielkim oceanem, którego przemierzenie gwarantowało dotarcie do Indii drogą krótszą niż dotychczasowe trasy: lądowa oraz morska wzdłuż wybrzeży Afryki. W jego poszukiwaniu udał się na zachód od Kuby, po czym dotarł do wybrzeży dzisiejszych Hondurasu i Nikaragui. Tam też, w problematycznym dialogu z tubylcami, dowiedział się o istnieniu „bogatych królestw” (Majów, Inków), a także upragnionego przesmyku na wody „wielkiego morza” (Pacyfiku), którego pomimo usilnych starań ostatecznie nie udało mu się znaleźć. Utrata dwóch okrętów oraz opłakany stan dwóch kolejnych zmusiły Kolumba do powrotu na Jamajkę. W roku 1504 osławiony odkrywca ciężko podupadł na zdrowiu i w stanie ciężkim został odtransportowany do Hiszpanii.

Wówczas nie żyła już główna protektorka wojaży genueńczyka, królowa Izabela, a owdowiały król Ferdynand nie przejawiał jakichkolwiek chęci podjęcia po raz wtóry nieopłacalnego, wielce kosztownego z jego perspektywy, ryzyka organizacji kolejnej ekspedycji. Opuszczony przez bliskich i załamany niepowodzeniem swojego przedsięwzięcia, Krzysztof Kolumb zmarł w dniu 20. maja roku 1506 Valladolid.