Sprawa polska na konferencjach Wielkiej Trójki

Temat Polski jako sojusznika aliantów był kwestią bardzo istotną podczas spotkań Wielkiej Trójki. Wiadome było, że po zakończeniu wojny trzeba będzie ostatecznie rozwiązać problem granic pomiędzy Polską a ZSRR.

Dlatego też podczas konferencji w Teheranie, w 1943 roku, nie zapomniano o dyskusji na temat Rzeczpospolitej. Istotna była bowiem kwestia terenów, które miały przypaść wyzwolonej Polsce. ZSRR zaproponowało wariant opracowany przez Georga Curzona. Koronnym argumentem był fakt, że sama jego koncepcja narodziła się w Wielkiej Brytanii. Premier Churchill, nie mając wyjścia, przystał na sugestię Stalina. Jednakże dodał sugestię: część ziem zachodnich, w granicy Odry oraz Prusy Wschodnie, powinny przypaść Polsce. Można to uznać za wielki sukces ZSRR, która i tak planowała osadzić w Rzeczypospolitej podległy jej rząd komunistyczny. Roosevelt zachowywał się neutralnie, głównie przez wzgląd na Polonię amerykańską, która mogła przechylić na jego stronę szalę zwycięstwa w nadchodzących wyborach prezydenckich. Unikano zatem dalszych na ten temat dyskusji, szczególnie uważając na kwestię katyńską, aby nie poróżnić się podczas kolejnej konferencji.

Kolejne spotkanie miało miejsce w Jałcie w roku 1945. Potwierdzono wcześniej ustalenia z Teheranu, z dodatkową jednakże modyfikacją – wyłączono z nich Lwów. Aby powetować Polsce ową stratę stwierdzono, że zostanie jej przyznane Pomorze Zachodnie oraz Śląsk, a także część Prus Wschodnich. Misję przeprowadzenia pierwszych powojennych wyborów powierzono Tymczasowemu Rządowi Jedności Narodowej. Podlegał on bezpośrednio pod ZSRR, co oznacza, że państwa zachodnie zgodziły się na podporządkowanie Polski władzy komunistycznej

Podczas ostatniej konferencji Wielkiej Trójki w Poczdamie 1945 po raz kolejny dyskutowano na temat granicy polsko-niemieckiej, którą ostatecznie określono na rzekach Odrze oraz Nysie Łużyckiej. Ustalono także ostateczną przynależność Gdańska do Rzeczpospolitej. Jednakże nie podpisano podczas konferencji żadnych wiążących dokumentów; zaplanowano to uczynić na najbliższym spotkaniu, które jednak nigdy nie doszło do skutku. Granica wschodnia pozostała bez zmian – pozostano przy koncepcji linii Curzona. Ponadto ustalono, że Polska ma otrzymać odszkodowania w wysokości 15% od kwot, jakie Niemcy zapłacą ZSRR.

Mimo że Polacy byli jednym z najwierniejszych sojuszników aliantów, to ostatecznie i wbrew swej woli zostali przyłączeni do bloku państw komunistycznych. Dlatego też wielu Polaków do dzisiaj uważa ustalenia Wielkiej Trójki za zdradę Polski. Europa podzieliła się na dwa bloki polityczne, a Rzeczpospolita – pod nazwą PRL – przymusowo została przydzielona do jednego z nich. Pełną niepodległość zyskała dopiero po ostatecznym rozpadzie ZSRR.