Mao Zedong - biografia, rządy

Mao Zedong (Mao Tse-tung) urodził się w 1893 roku w zamożnej rodzinie chłopskiej we wsi Shaoshan. Jako osiemnastoletni chłopak brał udział w rewolucji chińskiej. W 1913 studiował i pracował w Pekinie, gdzie zapoznał się z ideologią marksistowską. W 1921 wstąpił do Komunistycznej Partii Chin (KPCh), a dwa lata później znalazł się w jej Komitecie Centralnym. KPCh weszła w skład Chińskiej Partii Narodowej (Kuomintang).

W 1927 doszło do rozłamu w Kuomintangu pomiędzy komunistami a nacjonalistami. Mao Zedong utworzył Rewolucyjną Armię Robotników i Chłopów i rozpętał tzw. „powstanie Jesiennych Zbiorów” w prowincji Hunan. Jednak siły powstańcze zostały rozbite. W latach 1931-34 powstała Chińska Republika Radziecka, która została rozbita przez wojska Kuomintangu w 1934 roku. Chińscy komuniści zmuszeni zostali do odwrotu. Podczas tego marszu Mao Zedong został przywódcą komunistów.

Koniec II wojny światowej przyniósł zwrot w polityce Chin. Skorumpowane siły Kuomintangu traciły na znaczeniu, a komuniści pod wodzą Mao Zedonga zyskiwali coraz większe poparcie. Jedyną prowincją, w której Kuomintang miał nadal duże znaczenie, był Tajwan. W 1949 r. w Pekinie Mao zatwierdził powstanie Chińskiej Republiki Ludowej. Mao skupiał w swoich rękach całą władzę, co spowodowało ukształtowanie się wokół jego osoby kultu jednostki.

W Chińskiej Republice Ludowej wprowadzono ustrój wzorowanym na radzieckim i wdrażaną ideologię nazwano „maoizmem”. Główne założenia maoizmu zostały określone w esejach Zedonga zwanych później „Czerwoną książeczką”. Maoizm główny nacisk kładł na chłopstwo, jako że w Chinach grupa robotnicza nie stanowiła takiego odsetku jak w Rosji. Chłopi mieli być główna siłą przeciwstawiającą się japońskiej okupacji. Ponadto Mao Zedong uznawał przemoc za metodę działania i w związku z tym utrzymywał w państwie wysoki poziom napięcia rewolucyjnego. Dokonał eksterminacji  klasy średniej i ludności zamożnej i wdrożył przymusową kolektywizację. W 1958 r. zaproponował politykę tzw. „wielkiego skoku naprzód”, która miała polegać na  pracy chłopów w przemyśle ciężkim. Działanie to doprowadziło do głodu, w wyniku którego zmarły miliony osób.

W związku z niepokojami społecznymi Mao zaproponował tzw. „wielką rewolucję kulturalną”. „Rewolucja kulturalna” opierała się na brutalnym zwalczaniu wrogów klasowych.  Mao starą elitę chciał zastąpić nową, odpowiednio indoktrynowaną. Młodzi intelektualiści zostali wysłani na wieś, gdzie byli reedukowani przez chłopów wiodących prosty tryb życia. W wyniku „rewolucji kulturalnej” dziedzictwo kulturalne Chin zostało zniszczone. Doprowadziło to do kolejnego chaosu w kraju, który został brutalnie „opanowany” przez władze.

Zarówno „wielki skok naprzód”, jak i „wielka rewolucja kulturalna” miały być ukazaniem wyższości maoizmu nad radzieckim systemem sprawowania władzy. Od połowy lat 50. zaczęły zarysowywać się sprzeczności w stosunkach chińsko-radzieckich, co w rezultacie doprowadziło do rozłamu na przełomie lat 50. i 60.

W latach 70. nastąpiło znaczne pogorszenie stanu zdrowia Mao Zedonga. Organizm wyniszczony chorobami wenerycznymi, chorobą Parkinsona i złym stanem serca nie wytrzymał. Zedong zmarł 9. września 1976 w wyniku ataku serca.