Adam Mickiewicz „Pan Tadeusz” - opis przeżyć wewnętrznych Tadeusza po powrocie do domu

„Nie ma jak w domu” - to zapewne pomyślał sobie Tadeusz wracając do domu po blisko dziesięcioletnim pobycie na studiach w Wilnie. Wchodząc do swego rodzinnego domu odczuwał na pewno ulgę. Spoglądając na wszystkie domowe sprzęty oraz pokoje, w których prawie nic się nie zmieniło, bohater z trudem powstrzymywał uśmiech. Charakter dworku niewiele się zmienił; duch patriotyzmu obecny był w każdym kącie. Wiszące na ścianach obrazy narodowych bohaterów: Tadeusza Kościuszki, Tadeusza Rejtana i Jakuba Jasińskiego utwierdziły Tadeusza w przekonaniu, że patriotyzm to w dalszym ciągu priorytet i najważniejsza idea w dworku Sopliców. 

Przechadzając się po znajomych korytarzach, uradowany Tadeusz trafia w końcu do swojego pokoju, który jednak nieco się zmienił. Miejsce radości zajęło zdziwienie: porzucona na krześle sukienka, zostawione w nieładzie książki oraz liczne kwiaty w wazonach wskazywały na to, że pokój zamieszkany jest przez kobietę. Krajobraz za oknem również nieco się zmienił: miejsce przydomowego sadu porośniętego pokrzywami zajął kolorowy, bajkowy ogród, w środku którego stała młodziutka dziewczyna, ubrana tylko w lekką sukienkę. Tadeusz na jej widok zawstydził się, lecz wraz z zakłopotaniem w jego sercu pojawiła się nieprzeparta ciekawość oraz fascynacja nieznajomą, która gdy tylko zobaczyła przyjezdnego, natychmiast uciekła, by schronić się w gąszczu roślin.

Nieoczekiwane spotkanie uczyniło przyjazd bohatera do domu jeszcze bardziej zaskakującym. Tadeusz wiedział bowiem, że już wkrótce będzie musiał się ożenić. Biorąc udział w uczcie wydanej na cześć Tadeusza, wzruszony bohater obserwował czujnie wolne miejsce przy drugim końcu stołu. W końcu zajęła je dostojna dama, która wyglądała nieco inaczej niż smukła postać, która kilka godzin wcześniej zauroczyła Tadeusza. 

W natłoku zdarzeń jednak uwaga głównego bohatera zajęta była głównie różnorakimi opowieściami członków rodziny oraz nieprzepartą radością wynikającą z możliwości ponownego odwiedzenia stron rodzinnych.