Rimbaud - wiersze, poezja - opracowanie tematu

Arthur Rimbaud jest fenomenem na skalę światową, jeśli chodzi o prekursorstwo w dziedzinie poezji. Jego najznakomitsze utwory powstały między szesnastym a dwudziestym rokiem życia, po którym to czasie chłopak całkowicie porzucił twórczość literacką. Mimo młodego wieku, stworzone przez niego dzieła na stałe weszły do kanonu literatury francuskiej i światowej, zostawszy uznane za jedne z najlepszych doby symbolizmu i stanowiące zapowiedź surrealizmu w literaturze.

Także i on uznawany jest za „poetę przeklętego” ze względu na awanturnicze, niemoralne zachowanie oraz skandale obyczajowe, których się dopuszczał. Przyczynił się nawet do rozbicia małżeństwa innego francuskiego poety, Paula Verlaine’a, który zafascynowany geniuszem młodzieńca wdał się z nim w burzliwy romans zakończony rozstaniem z żoną oraz – w późniejszym czasie – dwuletnim pobytem w więzieniu za ranienie kochanka bronią palną.

Rimbaud urodził się w 1854 roku w małej francuskiej wiosce. Surowe katolickie wychowanie nie skłoniło chłopca do głębokiej wiary, ale obudziło potrzebę polemiki z prawdami głoszonymi przez Kościół. Był wybitnym uczniem i od dzieciństwa przejawiał zdolności w rozmaitych dziedzinach, jednak literatura interesowała go najbardziej. Dzięki nauczycielom, którzy byli w stanie docenić jego talent, rozwijał swoje umiejętności pisząc wiersze po francusku i po łacinie.

W wieku szesnastu lat wyjechał do Paryża, gdzie brał udział w wydarzeniach Komuny Paryskiej, rok później nawiązał romans z Paulem Verlainem i zaczął szokować paryską bohemę swoim wyzywającym zachowaniem. Po kilku latach burzliwego związku pełnego przygód i podróży Rimbaud postanowił porzucić poezję na rzecz wojaży po całym świecie. Odwiedził m.in. Jawę, Abisynię oraz Cypr, trudnił się rozmaitymi zajęciami, w tym handlem bronią. Zmarł w wieku zaledwie trzydziestu siedmiu lat na nowotwór kolana.

Jeśli chodzi o wiersze, najbardziej znany jest utwór „Samogłoski”, gdzie poeta daje wyraz synestezji, a więc odbieraniu bodźców za pomocą różnych zmysłów. Przywołane tytułowe samogłoski mają rozmaite kolory skojarzone z rzeczami takimi jak: „blask pary”, „opalowa gra mórz” czy „trąba niebiańska”. Wiersz doczekał się rozmaitych interpretacji, począwszy od sugerujących, iż skojarzenia kolorów z literami pochodzą z dzieciństwa chłopca, po analizy w duchu freudowskim.

Inne wiersze, szczególnie te wywodzące się z pierwszego okresu twórczości, były wyraźnie inspirowane parnasizmem, a więc dbały o rygor formy i harmonię układu wersowego i stroficznego. Były bardzo dopracowane i pozbawione niepotrzebnego „przegadania”. Już w juweniliach Rimbauda przejawiała się jego skłonność do poruszania tematów trudnych i wstydliwych.

Na uwagę zasługuje także „Statek pijany” – obszerny wiersz, w którym poeta opisuje podróż tytułowego okrętu po rozmaitych krainach. Są to krajobrazy zarówno realistyczne, jak i zahaczające o fantastykę i oniryzm. Metaforycznie wiersz opowiada o rozterkach między potrzebą wolności a pragnieniem bezpieczeństwa. Ciekawym rozwiązaniem jest uczynienie statku podmiotem lirycznym.

Wart wzmianki jest także poemat prozą „Sezon w piekle” – surrealistyczne, składające się z dziesięciu części, dzieło inspirowane eksperymentami z alkoholem i narkotykami. „Iluminacje” z kolei są uważane za pierwsze we Francji poematy napisane wierszem wolnym.

Twórczość młodo zmarłego poety naznaczona jest innowacyjnością i wizyjnością. We wszystkich utworach daje się zauważyć pragnienie wolności oraz postulat „rozprzężenia zmysłów”. Rimbaud stał się wzorem dla twórców modernistycznych XX wieku, a także „poetów przeklętych” lat późniejszych, np. dla Rafała Wojaczka.