Powieść poetycka - charakterystyka gatunku

Powieść poetycka powstała w okresie romantyzmu. Pierwszy raz pisano ją w Anglii, następnie stała się popularna niemal we wszystkim krajach. 

Głównym założeniem tego gatunku było połączenie wszystkich rodzajów literackich, czyli liryki, epiki i dramatu. Choć powieść poetycka pisana jest najczęściej wiersze, to bez trudu można odnaleźć elementy epickie ( jak opis) oraz dramatyczne ( dialogi, monologi). Taki zabieg nazywany jest synkretyzmem rodzajowym. Dostrzegamy też synkretyzm gatunkowy, czyli występowanie w dziele różnorodnych gatunków, takich jak pieśni, hymny czy nawet opowiadania. Powieść poetycka ma także bardzo specyficzną strukturę, która zrywa z wszelkimi klasycznymi zasadami tworzenia literatury. 

Gatunek ten zakłada przede wszystkim zaburzenie czasowości, czyli chronologię. Autorzy powieści poetyckich nie dbali o zachowanie kolejności wydarzeń, a tym samym o spójność i logikę tekstu. Achronologiczność stanowiła walor poetycki dzieła. Było ono może bardziej skomplikowane, wymagało więcej uwagi, ale dawało też więcej satysfakcji. Z brakiem chronologii wiąże się też kolejna cecha, a mianowicie fragmentaryczność, niecałościowe ujęcie problematyki. Pewne zagadnienie ukazane są tylko z jednego punkt widzenia, o innych dowiaduje się czytelnik zupełnie niespodziewanie. Synkretyzm gatunkowy i rodzajowy zakłada też występowanie narrator, mimo iż powieść poetycka ma formę poematu. Bohaterowie tego gatunku są niezwykle charakterystyczni. To zazwyczaj indywidualiści, czasami nawet samotnicy. Przeżywają trudne chwile, targają nimi emocje i muszą podejmować trudne wybory. Często postać przechodzi wewnętrzną przemianę. Zauważono również, iż akcje powieści poetyckich często rozgrywają się w okresie średniowiecza. Nadaje to tajemniczości i pewnego niepokoju. 

Najbardziej znaną polską powieścią poetycką jest „Konrad Wallenrod” Adama Mickiewicza. Dzieło to spełnia wszystkie wymogi tego gatunku. Zauważamy synkretyzm gatunkowy, akcja rozgrywa się w średniowieczu, a bohater to samotny, indywidualny buntownik. Tytułowa postać pragnie walczyć o dobro ojczyzny, ale musi podjąć trudne decyzje. Innymi znanymi powieściami poetyckimi są również „ Maria” Antoniego Malczewskiego, „ Lambro” Juliusza Słowackiego, „ Giaur” Georga Byrona, „ Zamek kaniowski” Seweryna Goszczyńskiego.