Bernard z Clairvaux – sylwetka postaci

Bernard z Clairvaux a właściwie Bernard de Fontaine urodził się w roku 1090 w zamożnej rodzinie na zamku Fontaine nieopodal Dijon, jako syn Tecelina i jego małżonki (późniejszej błogosławionej) Alety z Montbard.

W roku 1111 biorąc udział w jednej z kampanii wojennych, Bernard podjął decyzję, aby swoje życie poświęcić Bogu – nakłonił do podobnej deklaracji także pięciu swoich braci, wuja oraz dużą liczbę towarzyszących im mężczyzn. W latach 1112-1113 Bernard rozpoczął swój nowicjat w klasztorze cystersów w Citeaux i już po kilku latach założył osobny klasztor w Clairvaux, gdzie objął ponadto godność pierwszego opata. W dniu 25 czerwca roku 1115 przyjął święcenia kapłańskie z rąk lokalnego biskupa. Gorliwość oraz zapał Bernarda przyczyniły się błyskawicznie do rozpropagowania idei cysterskiej kontemplacji w środkowej Francji, co zaowocowało nowymi fundacjami. Będąc opatem w Clairvaux zajął się on ponadto reformą tradycyjnej reguły swojego zakonu, która – dzięki wprowadzonym przez niego zmianom – zogniskowała się na kontemplacji teologicznej oraz surowym przestrzeganiu regulaminu klasztornego.

Bernard z Clairvaux posiadał ponadprzeciętne zdolności oratorskie oraz niezwykle wyrazistą osobowość. Jego działalność zbiegła się w czasie z tryumfem idei wojen krzyżowych oraz odzyskaniem z rąk muzułmanów kontroli nad miejscami chrześcijańskiego kultu w Ziemi Świętej. Zaangażowanie Bernarda w krzewienie haseł świętej wojny a także kształtowanie powszechnego entuzjazmu społecznego, uczyniło z niego jednego z głównych przywódców ideologicznych pierwszego okresu zbrojnych pielgrzymek na Wschód. Na wyraźne życzenie papieża Eugeniusza III, Bernard posługując się swoim autorytetem bezpośrednio przyczynił się do zorganizowania oraz zwołania w roku 1146 wojsk drugiej krucjaty – kluczowym jej momentem okazało się wygłoszone przez Bernarda w Vazelay kazanie, które poruszyło i natchnęło rzesze ludności i rycerstwa zachodnioeuropejskiego. W drugiej krucjacie udział wzięli głównie Francuzi i Niemcy, którzy prowadzeni byli przez swoich królów – Konrada III oraz Ludwika VII. Nieudolność dowódców wyprawy spowodowała szereg spektakularnych  klęsk – najpierw w Anatolii z Turkami a następnie pod murami Damaszku z wojskami Nur ad-Dina.

Oprócz organizacji drugiej krucjaty w roku 1146, Bernardowi z Clairvaux przypisuje się także m. in. autorstwo specyficznej i innowacyjnej reguły dla powstałego niedawno zakonu Templariuszy a także wydatne wsparcie papieża Innocentego II w sporze z antypapieżem Anakletem II.

Bernard z Clairvaux, wybity mówca, kaznodzieja, organizator, reformator oraz filozof, zmarł w swoim macierzystym klasztorze w dniu 20 sierpnia 1153, który to dzień w dzisiejszym kalendarzu liturgicznym uznawany jest za jego wspomnienie. Dwadzieścia jeden lat później Bernard został kanonizowany przez papieża Aleksandra III, a w roku 1830 dodatkowo uhonorowany zaszczytnym tytułem doktora Kościoła katolickiego.