Skutki II rozbioru Polski

Rezultatem układu pomiędzy Rosją a Prusami, zawartego dnia 23 stycznia 1793 roku, dokonany został II rozbiór Polski. Podstawowym skutkiem było uszczuplenie terenów państwa polskiego. Rosja zachowała dla siebie województwa kijowskie, bracławskie, podolskie, część wileńszczyzny, Mińsk, oraz wschodnią część województw: wołyńskiego, brzesko-litewskiego oraz nowogrodzkiego. Prusom przypadły województwa kaliskie, sieradzkie, gnieźnieńskie, poznańskie, inorocławskie, brzesko-kujawskie, częściowo rawskie, a także część prawego brzegu Wisły z ziemią zakroczymską. Siłą Prusacy musieli zdobyć Toruń oraz Gdańsk.

W ramach protestu emigrowała część szlachty, która do tej pory stała po stronie Katarzyny II, targowiczanie nie spodziewali się bowiem, że sprawy przyjmą taki obrót. Pomimo poprzednich posunięć, które wyraźnie unaoczniły, jak caryca potrafi swych popleczników wodzić za nos (np. sejm delegacyjny), szlachta była wciąż zaskoczona, że to nie ona rozdaje karty. II rozbiór przyniósł zupełną kompromitację targowiczan oraz króla Poniatowskiego. Szybko też powstał wierszyk, określający posłów, którzy opowiedzieli się po stronie Rosji i był on dobrym podsumowaniem zaistniałej sytuacji: „Zwiódł król pruski marszałków, marszałkowie posłów, a carowa rosyjska targowickich osłów”.

Kolejny skutek był natury ekonomicznej. II rozbiór szybko zaowocował bankructwem wielu znaczących bankierów, co pociągnęło za sobą jednocześnie bankructwa fortun magnackich, zmuszając magnatów do wyprzedaży posiadłości.

Ponadto, kraj opuścili nie tylko targowiczanie, ale też znaczna ilość patriotów. W Warszawie została wprowadzona cenzura pocztowa, jak również kontrolowano przyjeżdżających do stolicy. Państwo ogarnęło z jednej strony fala zniechęcenia i poddania się, z drugiej zaś był widoczny obywatelski zryw, demonstrujący postawę nieposłuszeństwa - rezygnowano z urzędów, odmawiano wykonywania rozkazów oraz protestowano. Buntowniczość znajdzie swój najbardziej znaczący wyraz niebawem - w powstaniu kościuszkowskim.