Miklos Horthy - biografia, działalność w trakcie II wojny światowej i po jej zakończeniu

Miklos Horthy to postać niezwykle barwna. Po I wojnie światowej stworzył na Węgrzech pierwszy prawicowy rząd i, poczynając od roku 1920, sprawując 24 letnią dyktaturę. Udało mu się podnieść kraj z przepaści. Ostro występował przeciwko komunistom (w roku 1919 Węgry pod ich rządami przeżyły bardzo krwawy okres w swej historii). Niejednokrotnie określa się go pierwszym faszystą Europy. Podczas II wojny światowej potrafił jednak przeciwstawić się Hitlerowi. Do roku 1941 Węgry pozostały neutralne, kiedy to pomogły Hitlerowi w napaści na Jugosławię (III Rzesza zaatakowała Jugosławię 6 kwietnia). Będzie to miało konsekwencje po zakończeniu wojny - Jugosławia żądała osądzenia Horthy'ego jako zbrodniarza wojennego. Znacznie lepiej regent zapisał się w pamięci Polski - gdy wojska hitlerowskie chciały przejść przez terytorium Węgier w roku 1939, odmówił. Podjął decyzję stanowiącą, że o ile Hitler nie będzie respektował odmowy - wojska niemieckie, wkraczające na Węgry zostaną zaatakowane. Pomagał zarówno emigrującym Polakom, jak i polskiemu wojsku. Sprzeciwił się także deportacji węgierskich Żydów, co przynosiło skutki do momentu zajęcia przez hitlerowców Węgier w roku 1944. Później starał się jednak wstrzymać wywozy, co udało mu się latem 1944 roku.

Gdy był już pewien klęski faszystowskich Niemiec zainicjował pertraktacje z aliantami. Gdy Hitler o tym się dowiedział, rozpoczęła się okupacja Węgier przez nazistów. Horthy został internowany, gdy zawarł rozejm z ZSRR (rok 1944, 15 października) i ogłosił, że jego państwo wycofuje się z wojny. Był przetrzymywany w Niemczech do końca wojny, po czym został przejęty przez aliantów. Po wojnie nie powrócił już na arenę polityczną. Jego działania ograniczyły się do zeznań w procesie norymberskim. Do momentu śmierci, w roku 1957 przebywał w Portugalii.

Trudno jednoznacznie ocenić Miklosa Horthy'ego - z jednej strony należy docenić wkład w ratowanie ludzkich istnień, z drugiej jednak nieprzypadkowo Jugosławia uważała go za zbrodniarza. Jego decyzja o przystąpieniu do państw osi była podyktowana nie tylko otrzymaniem za to północnego Siedmiogrodu (rok 1944), ale też faktem bierności mocarstw Zachodnich. Mimo agresywnych nalegań Hitlera nie zaprzestał uznawania istnienia państwa polskiego, gdy znajdowało się już po klęsce wrześniowej.