Republika rzymska - historia i ustrój

Tradycja podaje, że Romulus, pierwszy król Rzymu, założył Wieczne Miasto 21. kwietnia 753 r. p.n.e. Do 510 r. p.n.e. sześciu kolejnych władców obwoływano królami. Wreszcie, zmęczeni despotyzmem i tyranią ostatniego z nich - Tarkwiniusza Pysznego - mieszkańcy Rzymu przerwali przeszło dwustuletnią ciągłość monarchii. Wygnali Tarkwiniusza, a zaproponowany przez nich ustrój zwany republiką (łac. „res publica” – rzecz publiczna, rzecz pospolita, a więc coś, co należy do wszystkich) przetrwał aż do 27 r. p.n.e., kiedy senat uznał Gajusza Oktawiusza za „wywyższonego przez bogów” (łac. „augustus”) cesarza.

Jak zawsze tam, gdzie mieszają się interesy bogatych i biednych, także w republice rzymskiej arystokracja (patrycjusze) wadziła się z plebejuszami. Ci ostatni, choć wolni, nie mieli początkowo żadnych praw obywatelskich. Ponadto zabronione były mezalianse (od połowy V w. p.n.e.), a nawet najbogatsi kupcy i rzemieślnicy nie mogli stać się częścią rzymskiej elity. Z biegiem lat rozwarstwienie i podziały zarysowywały się coraz wyraźniej, aż w końcu w 494 r. p.n.e. rzymski lud zbuntował się (tzw. pierwsza secesja plebejuszy). Ratując sytuację, patrycjusze zgodzili się powołać stanowisko trybunów ludowych...