Goethe „Faust” - charakterystyka Fausta

Faust jest tytułowym bohaterem dramatu Johanna Wolfganga Goethego, wielkiego niemieckiego poety, prekursora romantyzmu. Utwór powstawał na przestrzeni prawie kilkudziesięciu lat, od 1773 do 1832 roku.

Faust jest znakomitym naukowcem, cenionym przez ludzi mu współczesnych. Charakteryzuje się błyskotliwym, niemal genialnym umysłem, jednocześnie jednak to człowiek rozgoryczony i zmanierowany, niezadowolony z siebie, swojej kariery i dokonań. Faust jest typem uczonego, który uważa, że im więcej wie, tym więcej musi się uczyć. W Wielką Sobotę Faust do tego stopnia czuje się nieszczęśliwy, że zamierza popełnić samobójstwo. Wtedy zjawia się Mefistofeles, szatan, który z Bogiem założył się, że zdobędzie dusze Fausta.

Mefistofeles proponuje Faustowi układ - pomoże mu odnaleźć sens życia, ale w zamian dostanie duszę bohatera. Diabeł zawładnie nią, kiedy Faust wypowie słowa „trwaj chwilo, jesteś piękna”. Naukowiec zgadza się. Mimo podeszłego wieku bohater jest niecierpliwy, skłonny do ryzyka, nie boi się postawić wszystkiego na jedną kartę. Faust, mimo zdobycia wielu sekretów duszy ludzkiej i ludzkiej psychiki, nie jest człowiekiem szczęśliwym W poszukiwaniu nowych wrażeń zgadza się na umowę z diabłem. Mefistofeles ma rzeczywiście bardzo wiele do zaoferowania: pozwala Faustowi cofnąć się w czasie - główny bohater znów odzyskuje młodość, staje się atrakcyjny dla kobiet. Może także podróżować bez ograniczeń w czasie i przestrzeni. Dzięki diabelskim sztuczkom Faust jest najpotężniejszym człowiekiem na ziemi.

Mefistofeles odkrywa przed Faustem zapomnianą przez niego radość życia - bohater wiąże się z Małgorzatą, piękną i młodą kobietą. Jednak cena tego związku jest bardzo wysoka, giną bliscy Małgorzaty, a ona sama, przerażona rozwojem wydarzeń, popełnia samobójstwo. To działa na Fausta jak zimny prysznic. Bohater zdaje sobie sprawę, że zamiast szczytnych celów, jakie stawiał sobie na początku (próba dotarcia do prawdy, poznanie prawdziwej nauki), zajął się realizowaniem własnych egoistycznych celów i żądz. Tragedia Małgorzaty sprawia, że bohater zamierza pomagać innym ludziom, chce zająć się pracą dla dobra ogółu. Faust udaje się na cesarski dwór, potem przenosi w czasy starożytnej Grecji i zostaje mężem Heleny Trojańskiej. Niestety, umiera ich syn, a potem Helena. Faust przeżywa kolejną tragedię.

Bohater zostaje panem nadmorskiej krainy. Chce być dobrym i kochanym władcą, wprowadza plan osuszania bagien, co ma poprawić życie mieszkańców. Faust odnajduje nowz cel w zmienianiu świat na lepsze. Praca na rzecz ogółu sprawia, że ma ochotę wypowiedzieć słowa „trwaj chwilo, jesteś piękna”. By jednak ocalić duszę, nie mówi ich głośno, ale myśli. Dusza Fausta zostaje zabrana do nieba, gdzie czeka na niego Małgorzata.

Końcowa metamorfoza bohatera ma zasadnicze znaczenie. Faust odnajduje radość życia nie w eksperymentach naukowych, w zgłębianiu możliwości ludzkiego umysłu, ale w pomaganiu innym, pracy na rzecz bliźnich. Zmienia się z nastawionego na zaspokajanie własnych potrzeb egoisty i egocentryka w człowieka serdecznego i umiejącego pomóc innym ludziom.