Bruno Schulz - biografia, życiorys

Utalentowany lecz nieśmiały artysta prowincji. Autor onirycznych „Sklepów cynamonowych” oraz „Sanatorium pod Klepsydrą” przychodzi na świat 12 lipca 1892 r. w Drohobyczu na terenie dzisiejszej Ukrainy. Mimo żydowskiego pochodzenia jego rodzina nie należy do praktykujących, sam Bruno w dorosłym życiu przejdzie na katolicyzm, by związać się ze swoją chrześcijańską narzeczoną. Sytuacja materialna Schulzów jak na ówczesne czasy jest dobra aż do momentu śmierci ojca w 1915r., kiedy przestaje funkcjonować prowadzony przez niego sklep bławatny.

Postać ojca zostanie zmitologizowana w późniejszych „Sklepach cynamonowych”, podobnie jak i przestrzeń rodzinnego miasta. Tymczasem młody Bruno kończy z wyróżnieniem drohobyckie gimnazjum i w 1910 zaczyna studiować architekturę na Politechnice Lwowskiej. Samych studiów nigdy nie ukończy, gdyż na przeszkodzie staną problemy zdrowotne, kłopoty finansowe rodziny a wreszcie także i wojna. Jego talent będzie prawdziwym samorodkiem nieoszlifowanym przez żadnego z akademickich mistrzów. W latach 1920 - 1922 powstaje oryginalny cykl grafik artysty zatytułowany „Xięga Bałwochwalcza”. Prace zostają wystawione na wystawach, jednak nie przynoszą ich twórcy oczekiwanego sukcesu. Wręcz przeciwnie, Schulz staje się przyczyną obyczajowego skandalu w rodzinnych stronach jako artysta szerzący pornografię.

Mimo niezwykle trudnej sytuacji rodzinnej, od śmierci ojca jej członkowie wciąż musieli liczyć na wsparcie zamożniejszych krewnych i byli od nich uzależnieni lokalowo, Schulz dopiero w 1924 r. podejmuje pracę jako nauczyciel rysunków. Nie jest to jednak posada stała. Ze względu na brak profesjonalnego wykształcenia artysta musiał wciąż liczyć się z jej utratą oraz koniecznością zdawania egzaminów sprawdzających jego pedagogiczne umiejętności. Jak sam wspominał w listach do przyjaciół, praca z młodzieżą nie przynosiła mu ani satysfakcji finansowej, ani poczucia samorealizacji. Niepozorny i delikatny nauczyciel często nie potrafił sobie poradzić z rozbrykaną młodzieżą.

Jego dorobek pisarski z pewnością nigdy nie ujrzałby światła dziennego, gdyby nie przyjaźń z Zofią Nałkowską. Chorobliwie nieśmiały Schulz pisał bowiem „ do szuflady”...

Zadebiutował późno, dopiero w 1933 w „Wiadomościach Literackich”, gdzie publikuje opowiadanie „Ptaki”. Ponadto towarzyszył założeniu prozatorskiej grupy literackiej „Przedmieście”. Sama Nałkowska zorganizowała wydanie dwu zbiorów opowiadań pisarza, które ukazały się odpowiednio w 1934 r. („Sklepy ...”) i 1937 r. („Sanatorium ...”). Niestety, brak zaradności lub nieodłączny pech nie opuszcza artysty. Ponosi klęskę zarówno w życiu osobistym, ze względów formalno - prawnych nie zdobył dokumentów umożliwiających poślubienie narzeczonej (tłumaczka Józefina Szelińska) jak i egzystencjalnym - trafia z rodziną do drohobyckiego getta. Ze względu na posiadany talent plastyczny może liczyć na swoistą protekcję słynącego z sadystycznych zachowań Feliksa Landaua. Do chwili obecnej zachowały się rysunki Schulza stworzone na ścianach pokoju dziecinnego w domu gestapowca. Jego przyjaciele przygotowujący ucieczkę z getta nie zdążyli przyjść mu z pomocą. Dzień przed planowaną ucieczką, w wyniku porachunków między oficerami SS lub też nieszczęśliwego splotu okoliczności, artysta ginie w ulicznej strzelaninie. Zostaje zabity 19 listopada 1942 r.

Mroczne, niespokojne grafiki Schulza także i dziś posiadają rzesze wielbicieli. Jego twórczość literacka oraz plastyczna w pełni się uzupełnia, tworząc obraz artysty lubującego się w klimatach świata z pogranicza snu i jawy, często groteskowego ukazującego fantastyczną rzeczywistość z drugiej strony krzywego zwierciadła.

Schulz wraz ze swoją narzeczoną przetłumaczył „Proces” Franza Kafki, choć jak twierdzą dociekliwi główna część prac spoczęła na barkach utalentowanej Józefiny.

Najbogatszy zbiór dzieł Schulza posiada Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie.