Syjonizm – definicja, opis, przykłady

Wiek XIX to czas szerzenia się idei republikańskich wśród zwolenników rządów demokratycznych. Wiek XIX to także powolny zmierzch ustrojów monarchistycznych. Do tego wiek XIX był czasem, w którym rodziły się nacjonalizmy uciskanych narodów, będących pod jurysdykcją państw zaborczych lub znajdujących się w jakimś państwie jako zbiorowość posiadająca status mniejszości narodowej. Dziewiętnastowieczne nacjonalizmy miały charakter obronny, tzn. były reakcją na zacieranie się tożsamości narodowej z przyczyny długotrwałych rządów jednego narodu nad drugim. Polegały także na budzeniu tożsamości narodowej wśród niższych warstw społecznych.

Jednym z narodów, w którym w XIXw. zrodził się nacjonalizm jest naród żydowski. Żydzi stworzyli ruch syjonistyczny, syjonizm to ideologia i ruch polityczny o charakterze nacjonalistycznym, został zapoczątkowany w XIXw., w pełni ukształtował się w XXw., celem syjonistów było utworzenie państwa żydowskiego w Palestynie oraz przeciwdziałanie asymilacji rozrzuconej po całym świecie diaspory żydowskiej. 

Termin „syjonizm” pochodzi od określenia „Syjon”, którego używano w odniesieniu do Jerozolimy lub Jerozolimy wraz z Palestyną. Kształtowanie się ruchu syjonistycznego przypada na wiek XIX. Pierwsza myśl o utworzeniu państwa żydowskiego wypłynęła od Leona Pinskera, który wydał w Berlinie pismo pt.: „Autoemancipation”, znalazł się w nim zarys stworzenia państwa żydowskiego oraz wezwanie do samoświadomości narodowej Żydów. Konkretyzacji żydowskiej myśli narodowej dokonał Theodor Herzl, który w 1896 r. wydał pracę pt.: „Państwo żydowskie”, przedstawił w niej program kolonizacji Palestyny przez Żydów a następnie utworzenie tam żydowskiego państwa. Myśl Theodora Herzla wzbudziła przekonanie wśród Żydów o konieczności walki o zachowanie własnej tożsamości narodowej oraz do stworzenia państwa. Syjonizm powstał także jako akt samoobrony wobec wrogości do Żydów niektórych zbiorowości. 

W 1897 r. Theodor Herzl zorganizował w Bazylei kongres syjonistów, na którym stworzono Światową Organizację Syjonistyczną, celem organizacji było utworzenie żydowskiego państwa w Palestynie oraz wspieranie żydowskiej akcji osadniczej na terenie Palestyny. Podczas kongresu ustalono flagę oraz hymn przyszłego żydowskiego państwa Izrael. Żydowskie postulaty pozostawały trudne do zrealizowania dopóki dopóty Palestyna będzie się znajdowała w rękach wrogiej Żydom władzy, a było tak gdy Palestyna mieściła się w granicach Imperium Osmańskiego. 

W kwestii ziem, na których miałoby się opierać państwo żydowskie istniały różne projekty osadnictwa Żydów, Brytyjczycy przedstawiali możliwość osiedlenia Żydów w Ugandzie. Ciekawostką jest, że u kresu istnienia II Rzeczypospolitej Polskiej istniał pomysł osiedlenia polskich Żydów na Madagaskarze, jednak wszelkie projekty zostały zablokowane przez wybuch II wojny światowej. Szansa utworzenia żydowskiego państwa w Palestynie pojawiła się gdy wraz z wybuchem I wojny światowej Turcja znalazła się w obozie państw przeciwnych Wielkiej Brytanii. W 1917r. brytyjski minister spraw zagranicznych Arthur James Balfour oświadczył, że Żydzi otrzymają w Palestynie swoją narodową siedzibę. Syjoniści od końca XIX w. aż do czasu utworzenia państwa Izrael w 1948r. stopniowo intensyfikowali żydowski proces osadniczy w Palestynie.