Rembrandt - biografia, życiorys

Rembrandt Harmenszoon van Rijn, największy artysta holenderski XVII wieku, przyszedł na świat 15 lipca 1606 roku jako ósme dziecko młynarza. Młyn był umiejscowiony na brzegu rzeki, stąd wziął się przydomek twórcy – van Rijn (znad Renu).

Rodzina pochodziła z warstwy rzemieślniczej, jednak dość dobra sytuacja materialna sprawiła, iż wysłano Rembrandta na naukę do gimnazjum w Lejdzie. Edukację przyszłego mistrza uwieńczył sześciomiesięczny staż w amsterdamskiej pracowni Pietera Lastmana. Nauczyciel zaszczepił w młodym Rembrandcie umiłowanie do przedstawień historycznych nasyconych dramaturgią i egzotycznych kostiumów. Rembrandt malował sceny biblijne, mitologiczne, wykazywał tendencję do „italianizowania” (nawiązywał do wzorców włoskich), skupiał się na precyzji rysunku, a także tworzył kompozycje z charakterystycznym rozmachem.

Początkowa faza twórczości Rembrandtowskiej nie obfituje w wybitne dzieła, jego pierwsze obrazy były wręcz posądzane o drętwość. Na szczęście mistrz sprostał wyzwaniu i odnalazł swój styl tworzenia.

Rozstanie z pracownią Lastmana nie spowolniło rozwoju młodego twórcy. Po powrocie do rodzinnego miasta, wraz z osiemnastoletnim przyjacielem Janem Lievensem, dziewiętnastoletni wówczas Rembrandt kontynuował naukę rzemiosła malarskiego „na własną rękę”. Podejmowali z Lievensem próby naśladowania stylów, kopiowania, portretowania. Po pewnym czasie Rembrandt przyjął pod swe skrzydła pierwszego ucznia, niejakiego Gerrita Dou, udało mu się także sprzedać za pokaźną sumę pierwszy obraz.

Kiedy pracownię utalentowanego duetu młodych malarzy odwiedził sekretarz księcia Fryderyka Henryka Orańskiego, rozwój kariery obu panów był przesądzony. Constantin Huygens docenił Rembrandta za finezję malarską oraz żywotność sportretowanych emocji i przez następne lata sprawował nad nim rodzaj mecenatu.

W 1631 roku artysta osiadł w Amsterdamie, gdzie jego kariera rozwinęła się dzięki spopularyzowaniu form portretowych, na które zamówienia napływały do młodego Rembrandta nieustannie. Stał się szanowanym i uznawanym portrecistą, rozchwytywanym w mieście, inwestował także w handel dziełami sztuki. W 1632 roku Rembrandt podjął się namalowania zleconego mu zbiorowego portretu chirurgów („Lekcja anatomii doktora Tulpa”). Rok później pojął za żonę dwudziestoletnią Saskię von Uylenburgh, bratanicę wspólnika, które to małżeństwo przyczyniło się do awansu społecznego malarza oraz uszczęśliwiło parę zakochanych. Jako zamożny człowiek Rembrandt oddał się pasji kolekcjonerstwa. Systematycznie otrzymywał zamówienia z dworu w Hadze.

Twórczość Rembrandta obfitowała w grafiki, malarz był niezwykle płodny jeżeli chodzi o ryciny wykonywane rozmaitymi technikami. Dekadę po namalowaniu pierwszego słynnego portretu zbiorowego, mistrz podjął się stworzenia analogicznego dzieła. Powstał „Wymarsz strzelców” znany także pod błędnym tytułem „Straż nocna”, jedno z najwybitniejszych przedstawień zbiorowych w malarstwie europejskim. Na obrazie widnieją postaci kompanii milicji miejskiej. Powstanie „Straży nocnej” przypada na szczytowy okres kariery holenderskiego artysty, spadkobiercy włoskich tradycji.

Śmierć rodziców, trójki dzieci, szwagierki, a wreszcie zgon trzydziestoletniej zaledwie żony zapoczątkowały szereg utrapień dla Rembrandta – oprócz psychicznych konsekwencji tragedii, malarz poddał się problemom związanym z prowadzeniem domu – ta kwestia należała zazwyczaj do zakresu obowiązków kobiecych. Wkrótce malarz związał się z piastunką swoich dzieci, zaczął trwonić majątek, został potępiony moralnie za romans ze służącą. Perypetie z postawioną na niższym szczeblu społecznym kochanką dwukrotnie doprowadziły Rembrandta przed sąd.

Artysta nie umiał i nie chciał dostosować się do zmiennych gustów społeczeństwa – jego martwe natury były zbyt ubogie i nadto udramatyzowane jak na zapotrzebowanie klientów. Rembrandt długo zmagał się z krachem finansowym, od 1656 roku, po bankructwie, sprzedaży domu żył na utrzymaniu ostatniej partnerki, Hendrickije Stoffels oraz ukochanego syna Tytusa (bardzo często portretowanego). Dopiero na starość obrazy mistrza zaczęły zyskiwać znowu na wartości. Niestety śmierć Tytusa, jak i konieczność sprawowania opieki nad osieroconą wnuczką przyczyniły się do osłabienia mentalnego i fizycznego holenderskiego mistrza.

U kresu żywota twórczość Rembrandta zaczęła nosić znamiona typowe dla stylu Tycjana, m.in. szerokie pociągnięcia pędzla, zatarte kontury. Ostatnie dni upływały Rembrandtowi w samotności, goryczy, żałobie, aż w końcu życie przedstawiciela złotego wieku malarstwa holenderskiego dobiegło końca w 1669 roku.