Trójprzymierze i Trójporozumienie - Państwa Centralne i Państwa Ententy

W historii I wojny światowej ważną role odegrał podział świata na dwa bloki: Trójprzymierze oraz Trójporozumienie. To między nimi doszło do pierwszego konfliktu na tak ogromną skalę. Aby pełniej zrozumieć początek oraz rozwój tej wojny należy poznać proces kształtowani się obu bloków. Trójprzymierze zaczęło kształtować się wcześniej, a jego następstwem było powstanie Ententy jako przeciwwagi. To od niego zaczniemy omawiać formowanie się poszczególnych bloków.

Trójprzymierzem nazywa się sojusz pomiędzy trzema państwami, chodzi o tajny dokument podpisany 20 maja 1882 roku przez Cesarstwo Niemiec, Cesarstwo Austrowęgierskie oraz Królestwo Włoch. W następnych latach, w wyniku zabiegów dyplomatycznych, zostało ono rozbite i w zastępstwie Włoch dołączyło Imperium Tureckie. Samo powstanie Trójprzymierza jest związane z polityką Bismarcka, kanclerza Niemiec, który obawiał się zacieśniania związków pomiędzy Francją a Rosją. Próba pozyskania państwa Mikołaja II, której kanclerz był wielkim zwolennikiem, nie powiodła się. Tym samym 7 października 1879 roku zawiązano tzw. Dwuprzymierze niemiecko-austriackie. Dołączenie się Włoszech związane było ze wspólnym wrogiem jakim była w 1882 dla obu krajów Francja, jednak nowy sojusznik zastrzegł, że współpraca z nim zostanie natychmiast zakończona jeżeli wojna zostanie wypowiedziana Wielkiej Brytanii. Z każdy rokiem sytuacja stawała się coraz bardziej skomplikowana, mimo że sam układ był odnawiany w latach 1887, 1892, 1902 oraz 1912. Wszystko uległo zmianie po wybuchu I wojny światowej.

Bardzo intensywnie rozwijało się także tworzenie Trójporozumienia, czyli sojuszu pomiędzy Francją, Anglią oraz Imperium Rosyjskim. Początki powstania tego bloku sięgają 17 sierpnia 1892 roku, kiedy to został zawiązany sojusz francusko-rosyjski. Był on odpowiedzą na opisany wcześniej dokument tworzący Trójprzymierze, który godził i niepokoił tak stronę rosyjska jak i francuską. Francja jednak nadal obawiała się potęgi Niemiec, dlatego podjęła starania zyskania nowych sojuszników oraz zakończenia innych konfliktów, który mogły jej przeszkodzić. Tym samym skierowała się ku Wielkiej Brytanii, z którą podpisano 8 kwietnia 1904 roku, tzw. serdeczne porozumienie (entente cordiale). Regulowało ono podział kolonialny w Afryce i Azji między obydwoma państwami pozwalając jednocześnie skupić się na ochronie przed polityką Niemiec. Kolejnym istotnym wydarzeniem, które zespoliło trzy kraje, było porozumienie angielsko-rosyjskie z dnia 31 sierpnia 1907 roku. Dzięki niemu zniknęły punkty zapalne pomiędzy tymi państwami w Tybecie, Persji oraz w Afganistanie. Podpisanie tego dokumentu potwierdziło faktyczne istnienie Trójporozumienia skierowanego przeciwko Trójprzymierzu.

Wraz z wybuchem I wojny światowej zmieniła się ilości członków poszczególnych bloków. 2 sierpnia 1914 do Trójprzymierza dołączyła Turcja, której wypowiedziały wojnę państwom Trójporozumienia. Jednocześnie Włochy, które zaczęły dostrzegać swoje złe położenie 25 kwietnia 1915 zawarły tajny układ z Wielka Brytanią, Rosja oraz Francją, na mocy którego miały wypowiedzieć wojnę swym niedawnym sojusznikom. Tak też się stało i 3 maja rząd Włoski wystąpił z Trójprzymierza, wypowiadając mu wojnę. Jednocześnie w czasie trwania walk Trójporozumienie rozrosło się o 25 nowych członków. Dlatego też członków Trójporozumienia zaczęto nazywać Ententą. Natomiast blok Trójprzymierza, które 14 października 1916 roku wzmocniło się poprzez Bułgarię, zyskał miano Państw Centralnych. Koniec podziału świata na dwa bloki nastąpił wraz zakończeniem I wojny światowej i podpisaniem traktatów pokojowych z poszczególnymi krajami.