Doktryna Trumana - znaczenie, opracowanie

Tak zwana „Doktryna Trumana” to powojenny program polityki zagranicznej Stanów Zjednoczonych, jest nazywany także doktryną powstrzymywania komunizmu. 12 marca 1947 r. ówczesny prezydent USA Harry Truman wystąpił na forum amerykańskiego Kongresu, w swoim orędziu Truman skrytykował ekspansywną politykę Związku Sowieckiego. Prezydent oznajmił, że USA powinno pomagać narodom, które „opierają się agresji z zewnątrz lub próbom opanowania władzy siłą przez własną mniejszość”. Truman bezpośrednio odniósł się do sytuacji w Grecji i Turcji, powiedział że Stany Zjednoczone będą wspierać Grecję i Turcję poprzez pomoc wojskową i gospodarczą, aby zapobiec dostaniu się tych krajów pod sowiecką strefę wpływów. 

Ponadto prezydent uważał, iż reżimy totalitarne stanowią zagrożenie dla funkcjonowania wolnych narodów, międzynarodowego pokoju oraz narodowego bezpieczeństwa Stanów Zjednoczonych. W swoim wystąpieniu Truman przedstawił doktrynę ukształtowaną przez myśl Georga Kennana. Wpływ na treść wystąpienia Trumana miało memorandum, które było analizą i prognozą powojennej polityki ZSRR. Dokument znany jako „Długi telegram”, autorstwa Georgea Kenanna, amerykańskiego ambasadora w ZSRR, wystosowany do prezydenta USA 22 lutego 1946 roku. 

Treść dokumentu została anonimowo opublikowana pod tytułem "Źródła sowieckiego zachowania" rok później w lipcu 1947 r. w "Foreign Affairs”, czasopiśmie poświęconym stosunkom międzynarodowym. Kennan twierdził, że pokojowa koegzystencja między USA a ZSRR jest niemożliwa, sowieci zawsze będą rywalami USA dążącymi do wzmocnienia swojego potencjału militarnego mającego dać im przewagę nad światem zachodu. Kennan zakładał, że Związek Sowiecki prowadzi wieczną wojnę z kapitalizmem, postrzega socjalizm i socjaldemokrację jako niezgodne. Ponadto twierdził, iż polityka ZSRR nie wynikała wyłącznie z panującej w nim ideologi, ale także z jego położenia geograficznego, które determinowało i determinuje rosyjskich władców do ekspansji terytorialnej, mającej według nich zapewnić bezpieczeństwo państwu. W przypadku ZSRR ekspansja terytorialna wiązała się z ekspansją ideologiczną polegającą na zapewnieniu zwycięstwa komunizmowi na całym świecie. 

Przy swojej ekspansji sowieci wykorzystywali każde środki, nie imali się od najgorszych rozwiązań, przekreślali wszelkie tradycje historyczne podbijanych narodów, siłą narzucali im ukształtowane przez siebie władzę, wszystko to dla zapewnienia światowego zwycięstwa komunizmu. George Kennan zaproponował strategię powstrzymywania, tzn. wspierania własnych sojuszników poprzez stworzenie politycznego obozu skupiającego państwa zagrożone niebezpieczeństwem ekspansji sowieckiej. W walce z ZSRR Amerykanie mieli odgrywać rolę przewodnią, do ich zadań należała pomoc zagrożonym krajom. Zapobieżenie sowieckiej ekspansji miało być zapobieżeniem dalszego wzmacniania się tego państwa. Powstała z myśli Georgea Kennana doktryna Trumana miała wpływ na powstanie takich organizacji jak NATO, ANZUS, SEATO oraz CENTO.