Plan Balcerowicza - założenia planu Leszka Balcerowicza

Plan Balcerowicza to jeden z głównych celów rządu Mazowieckiego. Miał on służyć uratowaniu rozkładającej się gospodarki. Skala problemów przed którymi stanął rząd była ogromna. Odziedziczono bowiem najgorszą sytuację po rządach socjalistycznych.

Szalejąca hiperinflacja i prawdziwa monopolizacja okazały się zgubne dla Polski, uwłaszczenie majątku państwowego przez partyjne władze było niesamowitą zmorą przez niejasne stosunki własnościowe. Istotnym elementem był brak wiarygodnych parametrów działania w postaci kursu pieniądza, cen, płac, stawek podatkowych i ceł. Jesienią 1989 r. kurs dolara miał dosyć duże wahania, które związane były z niepewności co do powodzenia zamierzonych reform, jak wiadomo ówczesny polski rynek był dosyć niestabilny, a zmiana ustroju poprzez gwałtowne przemiany burzyła nadzieje na pozytywne zakończenie zmian.

Jednocześnie trwały przygotowania do reformy. Pod koniec 1989 r. Międzynarodowy Fundusz Walutowy zaakceptował polski list intencyjny, opisujący zamierzenia reformatorskie rządu. Dzięki temu Polska otrzymała zapowiedź uruchomienia ponad 700 mln dolarów kredytu MFW oraz 1,5 mld dolarów z Banku Światowego. W ramach zniwelowania inflacji od 1 stycznie 1990 r. wprowadzono ściśle określone opodatkowanie tzw. progresowe, które charakteryzowało się opodatkowaniem ponadnormatywnym wynagrodzeń w przedsiębiorstwach i spółkach państwowych.

W ramach realizacji zamierzonych wytycznych rząd ograniczył środki i dotacje węgla oraz paliwa. Plan Balcerowicza miał doprowadzić do stabilizacji polskiej gospodarki oraz w przyszłości przekształcić ją z centralnie sterowanej do rynkowej. Problem był o tyle istotny, że gospodarka sterowana centralnie jest trudna do zreformowania, obawiano się więc najgorszego. Plan Balcerowicza zakładał drastyczne acz niezbędne zmiany. Trzeba było otworzyć Polskę na rynek kapitałowy i gospodarkę wolnorynkową.

Plan Balcerowicza składał się z 10 ustaw uchwalonych przez Sejm: ustawy o gospodarce finansowej przedsiębiorstw państwowych, ustawy o prawie bankowym, ustawy o kredytowaniu, ustawy o podatku od wzrostu wynagrodzeń, ustawy o nowych zasadach opodatkowania, ustawy o działalności gospodarczej prowadzonej przez inwestorów zagranicznych, ustawy o prawie dewizowym, ustawy o prawie celnym, ustawy o zatrudnieniu oraz ustawy o szczególnych warunkach zwalniania pracowników. Tego typu regulacje były niezbędne, gdyż poprzedni ustrój nie gwarantował w tych kwestiach żadnych regulacji, a leżące odłogiem problemy kumulowały się ciągnąc całą administrację w przepaść ogromnego kryzysu.

Efektem planu Balcerowicza było obniżenie inflacji, deficytu budżetowego i likwidacji niedoborów rynkowych. W ocenie specjalistów - ekonomistów Plan Balcerowicza uważa się za jedno z najlepszych rozwiązań tamtych czasów, a sam Balcerowicz dla wielu zdaje się dostąpić tytułu geniusza gospodarczego. Czy plan Balcerowicza rzeczywiście sprawdził się? To pokaże czas.