Deklaracje - Deklaracja z Laeken (2001) - geneza, postanowienia

W dniach 14-15 grudnia 2001 roku w Laeken miało miejsce posiedzenie Rady Europejskiej dotyczące przyszłości Unii Europejskiej i wyzwań przed nią stojących, między innymi związanych z planami rozszerzenia wspólnoty o nowe państwami oraz z wprowadzeniem jednej waluty. Za pierwszorzędne zadania UE uznano działania mające na celu przystosowanie instytucji unijnych do funkcjonowania po przeprowadzeniu kolejnej integracji europejskiej. Najważniejszym dokumentem utworzonym podczas tegoż spotkania była Deklaracja z Laeken.

Głównym celem Deklaracji z Laeken było stworzenie planu reform, które należało przeprowadzić, by Unia Europejska była „bardziej demokratyczną, przejrzystą i wydajną, a przez to zdolną do sprostania najważniejszym wyzwaniom współczesności”. Próba zreformowania struktur Unii Europejskiej powinna tak je przystosować, by UE mogła sprawnie funkcjonować także po przyjęciu nowych krajów członkowskich. Sygnatariusze oznajmili, iż wzmocnienie instytucji unijnych powinno następować przede wszystkim poprzez zbliżenie do jej obywateli.

Pracami zmierzającymi do zreformowania systemu Unii miał kierować specjalnie do tego celu stworzony Konwent. Jako organ zarządzający projektem miał przygotować strategię rozwoju Unii Europejskiej w taki sposób, by sprostała ona nowym wyzwaniom. Dodatkowo miał on za zadanie stworzenie podstawowego szkicu przyszłej konstytucji unijnej. Ów zarys byłby następnie poddany pod ocenę międzynarodowej konferencji, której zorganizowanie planowano na rok 2004, i która miała przyjąć ostateczny projekt konstytucji.

W skład Konwentu wchodziliby przedstawiciele państw unijnych, Parlamentu Europejskiego i Komisji Europejskiej, parlamentów narodowych, a także, jako doradcy, reprezentanci krajów ubiegających się o przyjęcie do UE. Wreszcie zaznaczono, iż w nowej konstytucji powinien znaleźć się zapis o przestrzeganiu wartości zawartych w Karcie Praw Podstawowych.

Deklaracja z Laeken była pierwszym ważniejszym dokumentem, który miał za zadanie określenie kierunku rozwoju struktur unijnych w nowym tysiącleciu, a szczególnie po jej poszerzeniu o nowe kraje członkowskie. Deklaracja ta legła również u podstaw nowej konstytucji unijnej.