Deklaracja - deklaracja monachijska - geneza, postanowienia

Unijne przepisy i akty regulujące kwestię szkolenia i zatrudnienia pielęgniarek nie mają bogatej historii. Pierwszym ważniejszym dokumentem była Deklaracja Bolońska, która wprowadzała reformę całego szkolnictwa wyższego, w tym także edukacji w zakresie pielęgniarstwa. Drugim wartym wspomnienia aktem jest wydana w 2000 roku Europejska Strategia WHO Kształcenia Pielęgniarek i Położnych. 

Zgodnie z jej ustaleniami, aby wykonywać zawód pielęgniarki bądź położnej należy posiadać tytuł licencjata w tej dziedzinie. Wspomniane programy postulowały również, aby praktyki zawodowe z pielęgniarstwa odbywały się w ośrodkach zdrowia i szpitalach, które mają odpowiednią akredytację, a także, by mogły je organizować wyłącznie uczelnie wyższe. Propozycje zawarte w Deklaracji Bolońskiej oraz w Europejskiej Strategii WHO znalazły się również w kolejnym istotnym dokumencie, mianowicie w Deklaracji Monachijskiej, zatytułowanej „Pielęgniarki i położne na rzecz zdrowia”. Została ona opublikowana i podpisana 17 czerwca 2000 roku przez państwa należące do Światowej Organizacji Zdrowia. 

Deklaracja Monachijska regulowała najważniejsze sprawy związane ze szkolnictwem i pracą w dziedzinie pielęgniarstwa i położnictwa. W pierwszym rzędzie podkreślono w niej, iż istnieje potrzeba zwiększenia prestiżu zawodu pielęgniarki i położnej. Zdaniem twórców dokumentu jest to możliwe dzięki zapewnieniu im głosu decyzyjnego na różnych etapach prowadzenia polityki zdrowotnej, likwidowaniu przeszkód w dostępie do zawodu (m.in. utrudnień podczas rekrutacji, a ponadto niwelowanie nierówności płci i ograniczeń wynikających ze statusu społecznego), także przeciwdziałaniu przewadze lekarzy w branży, stworzeniu odpowiednich warunków finansowych dla pielęgniarek i położnych oraz zapewnieniu szansy awansu. Podjęte działania powinny obejmować również kwestie dostępu do systemu kształcenia na studiach wyższych czy podyplomowych oraz przede wszystkim rozwój badań, które zwiększałyby wiedzę z zakresu pielęgniarstwa i dawały możliwość ulepszenia metod pracy pielęgniarek i położnych. Zaznaczono ponadto, iż warto podjąć się inicjatywy stworzenia stanowiska pielęgniarki rodzinnej, dla której priorytetem byłaby opieka nad rodziną.

Deklaracja Monachijska największy nacisk położyła na potrzebę dobrego wykształcenia personelu pielęgniarskiego, zwłaszcza na studia wyższe i praktyki zawodowe. Sygnatariusze podkreślili, iż by zapewnić opiekę na odpowiednim poziomie należy wykształcić kompetentną kadrę pielęgniarską i położniczą, która jednocześnie posiadałaby dogodne warunki do wykonywania zawodu i do rozwoju własnych kompetencji.