Stefan Żeromski „Syzyfowe prace” - opis przeżyć wewnętrznych Marcina Borowicza podczas recytacji „Reduty Ordona” przez Zygiera

Jednym z punktów przełomowych w życiu Marcina Borowicza było wysłuchanie wiersza „Reduta Ordona” recytowanego przez Bernarda Zygiera - kolegę chłopca. W tym czasie  Marcin czuł się poddany silnej indoktrynacji rosyjskiej, działał w kółkach propagujących sposób myślenia, ideały i politykę Rosji, zachęcał uczniów do nadobowiązkowych zajęć, na których poszerzaliby oni wiedzę o Rosji. Sam wiele czytał i wydawało mu się, że zgadza się z poglądami głoszonymi przez zaborców.

Jednak na pewnej lekcji polskiego wysłuchuje wiersza opowiadającego o bohaterskiej obronie Warszawy przed atakiem Rosjan. Dowódcą jest tam Julian Ordon, który zdając sobie sprawę, że nie ma szans na wygraną, popełnia samobójstwo, wysadzając się wraz z całym składem amunicji.

Marcin Borowicz w tym momencie uświadamia sobie, czym jest patriotyzm i prawdziwa miłość ojczyzny. Pojmuje, że niezliczona ilość osób poświęcała się, walczyła i ginęła, aby na mapie mogło istnieć państwo polskie, a on lekkomyślnie popierał tych, którzy chcieli tę niepodległość ojczyźnie odebrać. W pierwszej chwili złości się na swoje myśli, nie chce przyznać się do tak długiego trwania w błędzie, jednak zaraz potem obezwładnia go uczucie ogromnego wstydu i niewdzięczności.

Przypomina sobie wtedy również historię Nogi, który przed laty opowiadał mu o poświęcających życie dla kraju powstańcach i jeszcze bardziej żałuje swego wcześniejszego postępowania.

Od tego czasu Borowicz staje się zagorzałym patriotą, studiuje dzieje Polski i działa w tajnych organizacjach, aby tylko odkupić błędy młodości.

Marcin Borowicz jest głównym bohaterem powieści Stefana Żeromskiego pt. „Syzyfowe prace”. Jest on bohaterem dynamicznym, w ciągu akcji dzieła zmienia się z ośmioletniego chłopca w dojrzałego młodzieńca, który ma za sobą liczne przeżycia i przemiany światopoglądowe.