Demokracja - Demokracja uczestnicząca - definicja, opis, przykłady

Demokracja uczestnicząca to ustrój, w którym można zaobserwować cechy charakterystyczne zarówno dla demokracji bezpośredniej, jak i pośredniej (przedstawicielskiej). Podejmowanie decyzji w sposób kolektywny stanowi podstawę jej funkcjonowania, założenia te z kolei znakomicie sprawdzają się w przypadku samorządów lokalnych oraz pracowniczych. Demokracja uczestnicząca znalazła także zastosowanie w projektowaniu architektury masowej.

W przypadku demokracji uczestniczącej wszyscy obywatele mają prawo uczestniczyć w podejmowaniu decyzji, które dotyczą, między innymi, planowania budżetu, podatków i opłat lokalnych oraz inwestycji. Niezwykle istotne jest zaangażowanie jednostek, posiadanie spójnego planu oraz konkretnego celu. Każda lokalna gałąź społeczeństwa ma własne potrzeby oraz problemy, które należy naprawić. Mogą one być niewielkie lub też mieć istotne znaczenie i wpływ na rozwój grupy społecznej. Dlatego też obywatele posiadają swoich delegatów oraz radnych. Istnieje grono kilku liderów, którzy kontaktują się z daną społecznością. Są limity uczestniczenia w grupie konsultantów – podlegają oni odgórnej kontroli, muszą być osobami znanymi, reprezentującymi konkretne wartości moralne, posiadający szeroką wiedzę z danej dziedziny bądź też odpowiednie rekomendacje. Występuje tu proces elitaryzmu, mający także wpływ na możliwość czerpania z polityki korzyści finansowych.

Demokracja uczestnicząca została ochrzczona mianem „polityki ekskluzywnej”. Nie jest to forma gwarantująca obywatelom przedstawienie ich zapatrywań w danych kwestiach oraz zapewniająca wysłuchanie przez delegatów.

Jako przykład stosowania założeń demokracji uczestniczącej można przedłożyć jej wykorzystanie w wielu krajach Europy Zachodniej w latach sześćdziesiątych XX wieku w stosunku do projektowania obiektów masowej architektury. Także powstanie w stolicy Danii, Kopenhadze, Wolnego Miasta Christianii jest przykładem wpływu demokracji uczestniczącej. Miało to miejsce na początku lat siedemdziesiątych XX w.

Innymi przykładami demokracji uczestniczącej są sołectwa, rady osiedli oraz dzielnic. Jednakże, czasami zawodząca komunikacja oraz panująca wewnętrzna niezgoda sprawiają, iż niemożliwe jest osiągnięcie wymiernych efektów.