Demokracja - Demokracja plemienna - definicja, cechy, przykłady

Rozwój demokracji plemiennej przypada na okres tworzenia się zalążków państw, przed ich rozwojem kulturowym i społecznym w ujęciu opartym na wzorcach cywilizacji starożytnych Aten i republiki rzymskiej. W epoce wczesnego średniowiecza plemiona słowiańskie i germańskie zapoczątkowały rozwój komórek społecznych poprzez skupianie się w małe gromady i stopniową ekspansję za pomocą działań wojennych.

Cechami charakterystycznymi demokracji plemiennej był rozwój małych skupisk ludności, zamieszkujących niewielkie terytorialnie obszary, zgromadzonych najczęściej przy ujęciach wody pitnej. Lokalizacja ta gwarantowała rozwój rolnictwa i pozwalała na chów zwierząt, co z kolei zapewniało rozwój ekonomiczny i samowystarczalność plemienia. Początkowo skupiska ludności były małe, gromadziły bowiem spokrewnione ze sobą rody. Decyzje były podejmowane przez mężczyzn na wiecach, w okresie pokoju dotyczyły one kwestii gospodarczych, natomiast w momencie wybuchu walk – ochrony terytorium lub jego poszerzenia. W skład wiecu wchodzili wszyscy dorośli mężczyźni i rozpatrywali kwestie organizacyjne plemienia, niemałą rolę odgrywała starszyzna, której zadaniem było inicjowanie tematów do poddania pod głosowanie oraz pełnienie funkcji opiniodawczej. Centralna jednostką w plemieniu był wódz, który jednocześnie przewodził drużynie wojowników w trakcie działań bitewnych.

Chęć i konieczność ekspansji terytorialnej wymusiły podbicie plemion ościennych, siłą wcielonych do zwycięskiego zgrupowania. Podbita ludność najczęściej różniła się pod względem wyznaniowym, co spowodowało rozwój kulturowy i społeczny. Nie uchroniło to jednak społeczeństw przed ciągle wybuchającymi walkami wewnętrznymi. Dopiero wykształcenie się ustroju patrymonialnego, polegającego na silnej osobie wodza (w późniejszym okresie nazywanego księciem lub wojewodą), dbającego o bezpieczeństwo wojowników oraz ludności cywilnej pozwalało na spokojny rozwój plemienia. Zaczęto budować grody warowne otoczone drewnianymi palisadami w celu zmniejszenia skuteczności ataku najeźdźców. Wtedy także większą uwagę skupiono na rozwoju rzemiosła i sztuki.

W demokracji plemiennej system polityczny polegał na silnej władzy skupionej w osobie wodza, który liczył się z opinią zgromadzenia mężczyzn. Przeprowadzano głosowanie, którego wyniki były wiążące. W czasie wojny wiec przekazywał wodzowi całość władzy.