Tomasz Arciszewski (premier) - biografia, życiorys

Tomasz Arciszewski był polskim politykiem, działaczem Polskiej Partii Socjalistycznej, a w rzeczywistości powojennej – premierem Polski na emigracji.

Tomasz Arciszewski urodził się w 1877 r. w niewielkiej miejscowości – Sierzchowy. Pierwsze lata edukacji odebrał w Radomiu i Lubani, w połowie lat 90. XIX wieku uzyskał w Sosnowcu pracę jako ślusarz. Istotnym wydarzeniem dla przyszłej kariery politycznej Arciszewskiego było zorganizowanie w fabryce strajku (1896 r.), w wyniku którego został zwolniony z pracy. Doszło wtedy do jego pierwszego kontaktu z Polską Partią Socjalistyczną, do której wstąpił w tym samym roku i w której działalność angażował się (zarówno na emigracji, jaki w kraju) aż do swojej śmierci w roku 1955.

Przed pierwszą wojną światową Tomasz Arciszewski działał m.in. w Londynie i Bremie (musiał wyjechać z Sosnowca ze względu na ryzyko aresztowania), kiedy jednak wrócił do kraju i rozpoczął odbudowę organizacji Polskiej Partii Socjalistycznej w Zagłębiu – został aresztowany. W 1903 r. opuścił więzienie i kontynuował swoją działalność organizatorską wśród grup robotniczych, w których pracował: Zagłębia, Częstochowy, Łodzi, Podlasia, także Warszawy czy Lwowa Co więcej, prócz działalności politycznej Arciszewski współpracował również z Piłsudskim przy organizacji zamachów na urzędników rosyjskich.

W czasie I wojny światowej Arciszewski służył m.in. w Legionach, budował także m.in. fundamenty Polskiej Organizacji Wojskowej. Po zakończeniu działań wojennych i odzyskaniu przez Polskę niepodległości, Arciszewski angażował się w działalność polityczną świeżo powstających struktur – m.in. uczestniczył w Tymczasowym Rządzie Ludowym Republiki Polskiej Ignacego Daszyńskiego, a następnie w rządzie Jędrzeja Moraczewskiego. Poza działalnością rządową, Arciszewski był wielokrotnie posłem na Sejm w II RP.

W czasie II wojny światowej kierował konspiracyjną działalnością Polskiej Partii Socjalistycznej do 1944 r. W listopadzie 1944 r. dotychczasowy premier Polski na Uchodźstwie – Stanisław Mikołajczyk, zrzekł się swojej funkcji i powierzył ją Arciszewskiemu. Ten zbudował rząd w oparciu o nonkonformistycznych polityków niechętnych Sowietom – poglądy polityczne Arciszewskiego wyraźnie wskazywały na niesprawiedliwość podziału terytorium Polski (z konferencji teherańskiej) i oburzenie związane z dużą rolą Związku Radzieckiego. Ze względu na niechęć Arciszewskiego do Sowietów, władze alianckie ignorowały świeżo powstały rząd polski i częściej komunikowały się z byłym premierem – Mikołajczykiem, nastawionym bardziej ugodowo.

W kolejnych latach Arciszewski podejmował liczne działania, mające na celu zwrócenie uwagi na sytuację w kraju. Rządy krajów alianckich zaakceptowały jednak rząd powstały w Polsce – Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej, jednocześnie cofając poparcie rządowi emigracyjnemu. Przed śmiercią w 1955 r. Arciszewski uczestniczył w Radzie Trzech, przez krótki czas pełnił także funkcję zastępcy prezydenta.