Cechy powieści młodopolskiej - przedstaw w kontekście utworu „Ludzie bezdomni” Stefana Żeromskiego i wybranych powieści tego okresu

Wydana w 1900 r. powieść Stefana Żeromskiego pt.: „Ludzie bezdomni” wniosła nowe tchnienie w świat literatury, stając w opozycji do tradycji pisarskiej pozytywizmu. W wypracowaniu tym postaram się wyróżnić młodopolskie cechy tego dzieła.

Szybko rzuca się w oczy odmienny sposób rozwoju fabuły. Dawny ciąg chronologiczny zastąpiła tzw. „kompozycja albumowa”, w myśl której poznajemy bohaterów przez wydarzenia nie następujące bezpośrednio po sobie. Między epizodem paryskim a warszawskim jest rok przerwy, przemilczany przez autora. Znaczącym faktem jest także częste pojawianie się narracji pierwszoosobowej. Dzięki temu czytelnik może lepiej zrozumieć sposób patrzenia na świat przez bohatera. Na pewno pozwala to pełniej zrozumieć jego motywy, niż chłodna narracja trzecioosobowa. Podobnie wygląda sytuacja w „Chłopach” Reymonta, gdzie narrator, mimo że nie mówi w pierwszej osobie, oddaje wszystkie wydarzenia z wielkim natężeniem emocjonalnym.

Kolejnym novum, charakterystycznym dla epoki Młodej Polski, występującym w powieści Żeromskiego jest silna indywidualizacja języka bohaterów. Wpływa na to wzbogacenie tej warstwy w całym utworze. Ludzie biedni posługują się prostym i potocznym językiem, podczas gdy Judym używa już zupełnie innego, bardziej wyrafinowanego. Warstwa ta oddaje nie tylko pochodzenie ludzi i ich stan materialny, ale także stosunek emocjonalny do wielu spraw. Taki zabieg spostrzeżemy też w „Chłopach” Władysława Reymonta, gdzie poza narracją prowadzoną wzorową polszczyzną, możemy spotkać język typowy dla chłopów - gwarę.

Z poprzednim zagadnieniem wiąże się także nowy styl narracji, jej liryczność. Często pojawiają się wręcz artystyczne fragmenty, charakterystyczne dla impresjonizmu. Głównie wiąże się to z opisami przyrody, która staje się odbiciem stanów emocjonalnych bohaterów, ale także inspiruje ich do przemyśleń i marzeń. Następuje więc pewne ożywienie, uczłowieczenie natury. Tego samego sposobu opisu przyrody doszukamy się w „Chłopach” Reymonta, gdzie opisy tła wydarzeń przesączone są impresjonizmem i liryzmem.

Charakterystyczne dla modernizmu są również pojawiające się w książce symbole. Nie jest to może szczególnie rozbudowana warstwa powieści, ale spełnia swoją zamierzoną funkcję, rozszerzając perspektywę utworu. Symbole przedstawione w „Ludziach bezdomnych” mają cechy impresjonistyczne. Rozdarta sosna, kwiat, krzyk pawia, dzieła sztuki w Luwrze - poznajemy je przez stosunek, który przejawia do nich główny bohater powieści. Wszystkie odwołują się do sfery emocjonalnej, budząc uczucia litości, strachu bądź pogardy. Symboliki pojawia się także w dziele Władysława Reymonta. Takie znaczenie ma scena śmierci Macieja Boryny (chłopa żywiciela), pojawia się także, znana z „Wesela” Wyspiańskiego, symbolika chłopa - Piasta.

Myślę, że w tym wypracowaniu został uwzględnione najważniejsze cechy powieści młodopolskiej, które przejawiają się nie tylko w twórczości Stefana Żeromskiego, ale znaleźć je można także w innych dziełach, np. w „Chłopach” Reymonta.