Gruba kreska Mazowieckiego - omówienie tematu

Gruba kreska to zwrot polityczny, slogan, zwrot retoryczny Tadeusza Mazowieckiego, który został użyty po raz pierwszy podczas sejmowego expose w 1989 roku. W momencie kiedy nastąpiła zmiana ustroju, wypowiedź Mazowieckiego miała oddawać charakter jego reform.

Wypowiedź Mazowieckiego brzmiała następująco:
„Rząd, który utworzę, nie ponosi odpowiedzialności za hipotekę, którą dziedziczy. Ma ona jednak wpływ na okoliczności, w których przychodzi nam działać. Przeszłość odkreślamy grubą linią. Odpowiadać będziemy jedynie za to, co uczyniliśmy, by wydobyć Polskę z obecnego stanu załamania.”

Interpretacja słów Mazowieckiego jest dzisiaj bardzo zróżnicowana, historycy dopatrują się w niej próby usprawiedliwienia starego systemu politycznego z jednoczesnym umyciem rąk przez nowy rząd. Zarzucano Mazowieckiemu, że chce uciec od spraw najpilniejszych - rozliczenia starego systemu.

Dla Tadeusz Mazowieckiego to wyrażenie określało charakter nowego rządu, który był całkowicie i zgoła odmienny od dotychczasowej władzy politycznej w Polsce. Mazowiecki chciał podkreślić innowacyjność i demokratyczny charakter jego rządu. Przeciwnicy Mazowieckiego zarzucali mu, że premier nie chce rozliczać poprzedniego systemu i nie dąży do ukojenia pokrzywdzonych serc narodu polskiego. W rzeczywistości faktycznie interpretowano ‘’grubą kreskę’’ jako obojętność wobec upadłego systemu PRLu.

Rząd Mazowieckiego oznaczał coś nowego, coś na co Polacy czekali od dawna. Polska wchodziła w nową erę życia politycznego i społecznego i jak się zdaje to miał właśnie na myśli Tadeusz Mazowiecki. Jednocześnie zrezygnowano z rozliczenia działaczy komunistycznych i pominięto ich zbrodnicza działalność. Nowy rząd Mazowieckiego miał rozpocząć nowy etap w dziejach Polski, był na tyle uprzywilejowany, że zaczynał jako pierwszy reformy i zmianę aparatu politycznego w ówczesnej Polsce. Gruba Kreska oznaczała więc wedle aktualnych analiz, nowatorskie podejście do polityki, chociaż z drugiej strony wielu specjalistów zastanawia się nad zbyt pochopnym wyciąganiem wniosków ze słów Tadeusza Mazowieckiego.

Nie można jednak uciec od interpretacji ‘’grubej kreski’’ – słowa wyrażone w ten sposób miały znaczenie fundamentalne gdyż stawiały przed Polską nowe założenia i nowe wyzwania. Mazowiecki w wywiadach dawał sygnał, że jego rząd obawiał się tak ważnej z perspektywy rangi funkcji, bał się odpowiedzialności za to co było i za to co miało dopiero być. Realne przeobrażenia stały się więc trudnym wyzwaniem a z przeszłością niezbyt wielu chciało się przejmować. Problemy przed którymi stanął rząd Mazowieckiego były o tyle ważne, że niosły ze sobą ciężar sprostania oczekiwaniom społeczeństwa, które walczyło o lepsze jutro. Gruba kreska miała zapewnić pozytywną przyszłość dla zmęczonego latami socjalistycznego systemu narodu.