Rywalizacja angielsko-hiszpańska w okresie nowożytnym (XVI-XVII w)

Konflikt, jaki wybuchł pomiędzy Anglią a Hiszpanią w 2 połowie XVI wieku, przyczyny czerpał zarówno ze sfery religii, jak i polityki międzynarodowej. W okresie panowania Marii Tudor, Anglia zaangażowała się w wojnę francusko-hiszpańską.

Powody były głównie osobiste – mężem Marii był książę hiszpański Filip II. Skutki wyprawy okazały się dla wyspiarzy fatalne, gdyż utracili oni część floty, a także miasto portowe Calais. Następczyni Marii na tronie angielskim - Elżbieta I, postanowiła obrać inne priorytety. Nie powiodły się próby Filipa II, który próbował kontynuować dotychczasową politykę wobec Anglii proponując nowej królowej małżeństwo. Elżbieta zerwała z papiestwem oraz usankcjonowała zabór dóbr klasztornych. Ponadto wychodząc z założenia, że to polityka morska jest przyszłością zdecydowała o rozbudowywaniu i unowocześnianiu floty. Anglia stopniowo dążyła do wojny z Hiszpanią, która wraz z Portugalią były kolonialnymi potęgami.

Rywalizacja angielsko-francuska obejmowała wiele sfer. Hiszpanie popierali kandydaturę Marii Stuart do tronu angielskiego inicjując liczne spiski i rewolty na wyspie. Anglicy w rewanżu popierali hugenotów we Francji, zapędy niepodległościowe ludności niderlandzkiej oraz wysługiwali się korsarzami.

W takich warunkach w roku 1588 wybuchła wojna. Z Hiszpanii na podbój Anglii wyruszyła licząca 130 statków Niezwyciężona Armada. Szybko okazało się jednak, iż przewaga techniczna jest po stronie wyspiarzy. Armada składał się bowiem z wielkich okrętów, przystosowanych do walki na pokładzie. Anglicy natomiast dysponowali małymi, szybkimi i niezwykle zwrotnymi statkami wyposażonymi w świetną artylerię. Zmuszona do opłynięcia Wysp Brytyjskich dookoła, Armada wróciła do Hiszpanii rozproszona i zmniejszona o połowę.

Klęska zwiastowała upadek hiszpańskiej dominacji morskiej i pojawienie się nowej potęgi – Anglii.